จันทร์ทอง

Fraxinus floribunda Wall. ex Roxb.

ชื่ออื่น ๆ
แค
ไม้ต้น เปลือกสีน้ำตาลเข้ม ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้าม ใบย่อย ๕-๙ ใบ รูปใบหอกแกมรูปไข่ถึงรูปรี ขอบจักฟันเลื่อย ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อย่อยคล้ายช่อกระจุก ดอกสีขาว ผลแบบผลปีกเดียวปลายผลเป็นปีกรูปแถบ รูปใบหอกกลับถึงรูปทรงรีแกมรูปช้อน เมล็ดรูปขอบขนานแกมรูปไข่ มี ๑ เมล็ด

จันทร์ทองเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๒๕ ม. ยอดอ่อนค่อนข้างเกลี้ยง เปลือกสีน้ำตาลเข้ม แตกเป็นร่องลึก

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงตรงข้ามยาว ๑๕-๓๐ ซม. ก้านใบยาว ๔-๑๐ ซม. ก้านใบและแกนกลางใบเกลี้ยง ใบย่อย ๕-๙ ใบ รูปใบหอกแกมรูปไข่ถึงรูปรี กว้าง ๒-๗ ซม. ยาว ๕-๑๖ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนค่อนข้างมนถึงสอบเรียว มักเบี้ยว ขอบจักฟันเลื่อย เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๒ เส้น เส้นกลางใบด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างเป็นสันนูน ใบอ่อนด้านล่างมักมีขนตามเส้นใบ เมื่อแก่เกลี้ยง ก้านใบย่อยใบปลายยาว ๒-๓ ซม. ก้านใบย่อยด้านข้างยาว ๐.๕-๒ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อยาว ๑๐-๓๐ ซม. ช่อย่อยคล้ายช่อกระจุกแต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ใบประดับรูปแถบหรือรูปใบหอก ขนาดเล็ก ร่วงง่าย ดอกสีขาว ก้านดอกยาว ๒-๔ มม. กลีบเลี้ยงยาว ๐.๕-๑.๕ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวยถึงรูประฆัง ปลายตัดหรือแยกเป็นแฉกเล็ก ๆ


๔ แฉก รูปสามเหลี่ยม กว้างและยาวประมาณ ๐.๒ มม. กลีบดอกสีขาว โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ปลายแยกเป็น ๔ แฉก รูปรีถึงรูปขอบขนาน กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ยาว ๑.๕-๔ มม. ปลายมน เกสรเพศผู้ ๒ เกสร ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๑ มม. อับเรณูรูปขอบขนาน ยาว ๒-๒.๕ มม. ปลายมีรยางค์แหลม โผล่พ้นปากหลอดกลีบดอก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงรี ยาวประมาณ ๑ มม. มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๒.๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็น ๒ พู ยาวประมาณ ๑.๕ มม.

 ผลแบบผลปีกเดียว ปลายผลเป็นปีกรูปแถบรูปใบหอกกลับถึงรูปทรงรีแกมรูปช้อน ผลรวมปีกกว้าง ๐.๔-๐.๕ ซม. ยาว ๒-๔ ซม. เปลือกมีขน เมล็ดรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ยาวประมาณ ๑ ซม. มี ๑ เมล็ด

 จันทร์ทองมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบน้อย ขึ้นในป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเล ๘๐๐-๑,๙๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เนปาล เมียนมา จีน เวียดนาม ลาวและญี่ปุ่น

 ประโยชน์ เนื้อไม้ใช้ทำเครื่องเรือน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จันทร์ทอง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Fraxinus floribunda Wall. ex Roxb.
ชื่อสกุล
Fraxinus
คำระบุชนิด
floribunda
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel
- Roxburgh, William
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Wallich, Nathaniel (1786-1854)
- Roxburgh, William (1751-1815)
ชื่ออื่น ๆ
แค
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์