งดเขา

Epipremnum pinnatum (L.) Engl.

ชื่ออื่น ๆ
งด (สุราษฎร์ธานี); งดเหนียว (ตรัง); นางรอง (ตราด); พลูช้าง (ตะวันออกเฉียงเหนือ); พลูด่าง, พลูฝรั่ง (
ไม้เถา ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว ใบแก่รูปขอบขนาน ขอบเป็นแฉกแบบขนนก ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ ออกที่ยอด กาบสีขาวอมเขียวโอบหุ้มช่อคล้ายหลอด ร่วงเร็ว ดอกสมบูรณ์เพศตลอดทั้งช่อ ไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงรี เปลือกบางมาก เมล็ดรูปคล้ายไต

งดเขาเป็นไม้เถา ลำต้นค่อนข้างใหญ่ เลื้อยเกาะตามต้นไม้

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว ใบอ่อนรูปใบหอก ปลายเรียวแหลม โคนมน ขอบเรียบ ใบแก่รูปขอบขนาน กว้าง ๒๕-๓๕ ซม. ยาว ๔๕-๖๐ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนเว้าเล็กน้อยเป็นรูปหัวใจ ขอบเป็นแฉกแบบขนนก ลึกเกือบถึงเส้นกลางใบ มีข้างละ ๗-๑๑ แฉก แฉกรูปใบหอกหรือรูปขอบขนาน กว้างประมาณ ๔ ซม. ยาวได้ถึง ๒๐ ซม. มักมีเส้นแขนงใบกลางแฉก ๑ เส้น ส่วนแฉกที่อยู่ใกล้โคนใบอาจมี ๒-๔ เส้น แฉกที่ปลายสุดเป็นแฉกใหญ่ รูปคล้ายสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ก้านใบยาว ๒๔-๔๐ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ ออกที่ยอด กาบสีขาวอมเขียวโอบหุ้มช่อคล้ายหลอด รูปรีหรือรูปทรงกระบอกแคบ กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๑๐-๑๒ ซม. ปลายเรียวแหลม ไม่มีรอยคอด ต่อมากาบจะกางออกและร่วงเร็ว ก้านช่อดอกโดด รูปทรงกระบอก ยาว ๑๐-๑๔ ซม. มีใบประดับเป็นเส้น ๆ จำนวนมากติดรอบโคนก้าน ช่อดอกรูปทรงกระบอก กว้าง ๒.๕-๓ ซม. ยาว ๗.๕-๑๕ ซม. ปลายมน ไร้ก้าน สีขาว ต่อมาเปลี่ยนเป็นสีเขียวมีดอกสมบูรณ์เพศจำนวนมาก ติดหนาแน่นรอบแกนดอกกว้างประมาณ ๔ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. ไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก เกสรเพศผู้ ๔ เกสร อับเรณูรูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๑ มม. เกสรเพศเมียรูปหกเหลี่ยมปลายตัด กว้าง ๒.๕-๖ มม. ยาว ๔-๕ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑-๔ เม็ด ยอดเกสรเพศเมียรูปแถบ เมื่ออ่อนอาจกลม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงรียาวประมาณ ๕ มม. เปลือกบางมาก หรือไม่มี เมล็ดรูปคล้ายไต ยาวประมาณ ๕ มม. ผิวเรียบ มี ๑-๒ เมล็ด

 งดเขามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบตามป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๑,๐๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่อินเดีย จีน ภูมิภาคมาเลเซีย และหมู่เกาะโปลินีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
งดเขา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Epipremnum pinnatum (L.) Engl.
ชื่อสกุล
Epipremnum
คำระบุชนิด
pinnatum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
- Engler, Heinrich Gustav Adolf
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl (1707-1778)
- Engler, Heinrich Gustav Adolf (1844-1930)
ชื่ออื่น ๆ
งด (สุราษฎร์ธานี); งดเหนียว (ตรัง); นางรอง (ตราด); พลูช้าง (ตะวันออกเฉียงเหนือ); พลูด่าง, พลูฝรั่ง (
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางลีนา ผู้พัฒนพงศ์