ค้อดอย

Trachycarpus oreophilus Gibbons et Spanner

ชื่ออื่น ๆ
ค้อเชียงดาว(เชียงใหม่)
ไม้ต้นพวกปาล์ม ลำต้นเดี่ยว ไม่แตกกอ เรือนยอดรูปทรงค่อนข้างกลม ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่ใกล้ยอดรูปฝ่ามือ ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกระหว่างซอกใบ ดอกสีขาวถึงสีเหลืองนวลผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปค่อนข้างกลม เมื่อแก่สีเหลืองอมเขียวถึงสีนํ้าตาล เมล็ดรูปไต

ค้อดอยเป็นไม้ต้นพวกปาล์ม ลำต้นเดี่ยว ไม่แตกกอ สูงได้ถึง ๒๐ ม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑๐-๒๐(-๒๕) ซม. มีรอยแผลเป็นของใบเป็นแนวขวางลำต้นค่อนข้างถี่แต่ไม่เด่นชัด เรือนยอดรูปทรงค่อนข้างกลม

 ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่เป็นกระจุกใกล้ยอด รูปฝ่ามือ ก้านใบยาว ๐.๕-๑ ม. ตอนกลางเป็นแถบสีเหลืองตามความยาวของก้าน ขอบก้านสีเขียวหยักคล้ายฟันเลื่อยแต่ไม่ค่อยเป็นระเบียบ โคนก้านใบมีรกเป็นเส้นใยสานกันแน่น แผ่นใบรูปค่อนข้างกลม กว้าง และยาว ๐.๗-๑ ม. ส่วนที่เชื่อมติดกันประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวปลายแยกเป็นริ้วประมาณ ๖๐ ริ้วหรือมากกว่า ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีอ่อนกว่า กระจังใบเด่นชัด ยาวประมาณ ๓ ซม.

 ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกระหว่างซอกใบ ดอกเล็ก สีขาวถึงสีเหลืองนวล


ช่อดอกเพศผู้ยาวประมาณ ๒๐-๓๐ ซม. ก้านช่อยาว ๑๐-๒๐ ซม. แยกเป็น ๒-๓ แขนง และมีแขนงย่อย จำนวนมาก ยาว ๓-๕ ซม. ช่อดอกเพศเมียยาว ๐.๕-๑ ม. ก้านช่อยาว ๑๕-๓๐ ซม. กาบหุ้มช่อดอกมีลักษณะเป็นรูปเรือ ปลายแหลม โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวกว่าก้านช่อดอกเล็กน้อย กาบหุ้มแขนงมีลักษณะคล้าย กับกาบหุ้มช่อดอก แต่โคนกาบไม่เชื่อมกันยาวประมาณ ๒ เท่าของก้านแขนง

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปค่อนข้างกลม กว้าง ประมาณ ๑ ซม. ยาว ๗-๘ มม. เปลือกบาง เมื่อแก่ สีเหลืองอมเขียวถึงสีนํ้าตาล เมล็ดรูปไต กว้าง ๗-๙ มม. ยาว ๖-๗ มม. มี ๑ เมล็ด

 ค้อดอยเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย มีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคเหนือ พบขึ้นบนเขาหินปูน ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๑,๗๐๐-๒,๑๕๐ ม.

 ค้อดอยคล้ายค้อ (Livistona jenkinsiana Griff) ต่างกันเด่นชัดที่ผลและการกระจายพันธุ์

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ค้อดอย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Trachycarpus oreophilus Gibbons et Spanner
ชื่อสกุล
Trachycarpus
คำระบุชนิด
oreophilus
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Gibbons, Martin
- Spanner, Tobias W.
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Gibbons, Martin (fl. 1995)
- Spanner, Tobias W. (fl. 1995)
ชื่ออื่น ๆ
ค้อเชียงดาว(เชียงใหม่)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ชวลิต นิยมธรรม