คล้าน้ำ

Thalia dealbata Fraser

ไม้น้ำล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้าใบเดี่ยว เรียงสลับใกล้โคน รูปไข่ รูปไข่แกมรูปใบหอกหรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน แผ่นใบมีนวลสีขาวทั้ง ๒ ด้าน ระหว่างปลายก้านใบกับโคนแผ่นใบมีรอยควั่นสีนํ้าตาล ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ยอดช่อโปร่ง มีนวลสีขาว ช่อย่อยแบบช่อเชิงลด ดอกสีม่วงเข้ม ผลแบบผลแห้งไม่แตก รูปค่อนข้างกลม รูปทรงรีหรือทรงรูปไข่กลับ เมล็ด ๑ เมล็ด สีน้ำตาลเข้มถึงดำรูปค่อนข้างกลมถึงรูปทรงรี มีเยื่อหุ้มเมล็ดติดทน

คล้าน้ำเป็นไม้นํ้าล้มลุกหลายปี สูงได้ถึง ๒.๕ ม. ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า ลำต้นเหนือดินแตกเป็นกอ ขึ้นตามชายน้ำ

 ใบเดี่ยว เรียงสลับใกล้โคน รูปไข่ รูปไข่แกมรูปใบหอก หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑๐-๒๐ ซม. ยาว ๒๕-๕๐ ซม. ปลายแหลม โคนมนหรือรูปหัวใจขอบเรียบ แผ่นใบเบี้ยว สองข้างไม่เท่ากัน ด้านบนมีขนยาวประปรายถึงมีขนอุย บริเวณโคนใบและเส้นกลางใบมีนวลสีขาวทั้ง ๒ ด้าน เส้นกลางใบสีเขียวอ่อน เป็นร่องทางด้านบน เส้นแขนงใบจำนวนมาก ค่อนข้างขนานกันกาบใบสีเขียวหรือสีม่วงแดง ยาวประมาณ ๗๐ ซม. ต่อจากกาบใบเป็นก้านใบ รูปทรงกระบอก สีเขียวหรือสีม่วงแดง ยาว ๐.๓-๑.๕ ม. ระหว่างปลายก้านใบกับโคนแผ่นใบมีรอยควั่นสีนํ้าตาล ยาว ๑.๕-๒ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ยอด ช่อดอก โปร่งมีนวลสีขาวช่อย่อยแบบช่อเชิงลด ก้านช่อดอกรูป ทรงกระบอก ยาว ๑-๒ ม. สีเขียวมีนวลสีขาว แต่ละช่อมีช่อย่อย ๑๐-๑๕ ช่อ แกนช่อย่อยเมื่อแก่โค้งลง กาบรองช่อดอกสีนํ้าตาล รูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง ๐.๕-๒ ซม. ยาว ๑๐-๑๕ ซม. ปลายแหลม ร่วงง่าย ดอกติดที่แกนช่อย่อยเป็นคู่ ๆ มีใบประดับย่อย ๒ ใบ ขนาดใกล้เคียงกันรูปไข่ ยาวประมาณ ๑ ซม. สีเขียวปนสีม่วงแดง มีนวลสีขาว ดอกสีม่วงเข้ม กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ เป็นเยื่อบางใสมีสันสีม่วง กว้าง ๓-๗ มม. ยาว ๗-๘ มม. กลีบดอกบางโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๘ มม. ปลายแยกเป็น ๓ แฉกไม่ชัดเจน เกสรเพศผู้ ๓ เกสร สีม่วงเข้มแผ่ออกเป็นแผ่นบางลักษณะคล้ายกลีบดอก กว้าง ๕-๗ มม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. ที่สมบูรณ์ ๑ เกสร มีอับเรณู สีเหลืองอ่อนติดที่ขอบ เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ๒ เกสร รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด


ก้านยอดเกสรเพศเมียโค้งงอ ยาว ๒-๔ มม. ยอดเกสรเพศเมียแผ่ออกเป็นแผ่น

 ผลแบบผลแห้งไม่แตก รูปค่อนข้างกลม รูปทรงรีหรือทรงรูปไข่กลับ กว้าง ๐.๘-๑ ซม. ยาว ๑-๑.๓ ซม. เมล็ด ๑ เมล็ด สีน้ำตาลเข้มถึงดำ รูปค่อนข้างกลมถึงรูปทรงรี มีเยื่อหุ้มเมล็ดติดทน

 คล้านํ้าเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในแถบอเมริกาเหนือ นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับเจริญเติบโตและแพร่พันธุ์ได้อย่างรวดเร็ว อาจกลายเป็นวัชพืชร้ายแรงในภายหลัง.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
คล้าน้ำ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Thalia dealbata Fraser
ชื่อสกุล
Thalia
คำระบุชนิด
dealbata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Fraser, John
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1750-1811)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาวอำไพ ยงบุญเกิด และ นางสาววีรญา บุญเตี้ย