ครุฑทะเล

Coccoloba uvifera (L.) L.

ชื่ออื่น ๆ
หูกวางทะเล, องุ่นทะเล (ทั่วไป)
ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก ใบเดี่ยว เรียงเวียนรูปค่อนข้างกลมหรือรูปไข่กลับ หูใบเชื่อมติดกันคล้ายปลอกโอบข้อ ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบ ช่อกระจะ ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่งดอกสีเหลืองอมเขียว ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อนมีฐานดอกที่เจริญขยายใหญ่หุ้มผล รูปค่อนข้างรีรูปไข่กลับ หรือรูปค่อนข้างกลม สีเขียวเมล็ด ๑ เมล็ด

ครุฑทะเลเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูง ๓-๑๕ ม. กิ่งอ่อนมีขนและหลุดร่วงเมื่อแก่ เปลือกสีน้ำตาลอมเทา เนื้อไม้สีน้ำตาล

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปค่อนข้างกลมหรือรูปไข่กลับ กว้าง ๖-๒๗ ซม. ยาว ๖-๒๐ ซม. ปลายมนตัดหรือเว้า มีติ่งแหลม โคนมนหรือเว้ารูปหัวใจ ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบหนามาก ด้านบนสีเขียวอมเทา เส้นแขนงใบข้างละ ๓-๖ เส้น เส้นกลางใบสีเขียวแกมแดง ก้านใบยาว ๐.๗-๒.๕ ซม. หูใบเชื่อมติดกันคล้าย ปลอกโอบข้อ ยาว ๓-๘ มม. สีน้ำตาลแดง

 ดอกแยกเพศต่างต้น อาจมีดอกสมบูรณ์เพศบ้าง ช่อดอกแบบช่อกระจะ มักมี ๑-๒ ช่อ ออกที่ยอดหรือตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ทั้งช่อยาว ๑๕-๓๐ ซม. ก้านช่อยาว ๑-๕ ซม. ตามแกนช่อมีดอกอยู่เป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๒-๗ ดอก ใบประดับรูปไข่ กว้างประมาณ ๒ มม. ยาว ๐.๑-๑.๕ ซม. ใบประดับย่อยคล้ายปลอก ยาวประมาณ ๑ มม. ก้านดอกยาว ๑-๓ มม. ฐานดอกรูปกรวย ยาว ๒-๓ มม.


กลีบรวม ๕ กลีบ รูปรีถึงรูปกลม กว้าง ๒-๔ มม. ยาว ๒-๓ มม. สีเหลืองอมเขียว ดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้ ๘ เกสร ก้านชูอับเรณูสีขาวถึงขาวแกมชมพู ขนาดไม่เท่ากัน ยาว ๒-๔ มม. อับเรณูรูปเกือบกลมสีเหลืองอ่อน มี ๒ ช่อง แตกตามยาว ดอกเพศเมียมีรังไข่กึ่งใต้วงกลีบ มี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมีย ๓ ก้าน ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน มีฐานดอกที่เจริญขยายใหญ่หุ้มผล รูปค่อนข้างรี รูปไข่กลับ หรือรูปค่อนข้างกลม กว้าง ๐.๘-๑ ซม. ยาว ๑.๒-๒ ซม. ปลายมนและมีกลีบรวมติดทน สีเขียว สุกเปลือกนอกสีม่วงอมเขียวเปลือกในแข็ง สีดำคลํ้ามี ๑ เมล็ด

 ครุฑทะเลเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในบราซิล นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับสวน ทนเค็มและทนอากาศร้อนได้ดี มีการแพร่กระจายกว้างขวางในเขตร้อนในประเทศไทยพบตามชายหาด หรือปลูกเป็นไม้ประดับสวนตามพื้นที่ราบระดับตํ่า

 ประโยชน์ ผลกินได้ รสเปรี้ยวอมหวาน ใช้ทำไวน์แก่นใช้ทำเครื่องเรือน เปลือกให้แทนนิน ใช้ทำสีได้.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ครุฑทะเล
ชื่อวิทยาศาสตร์
Coccoloba uvifera (L.) L.
ชื่อสกุล
Coccoloba
คำระบุชนิด
uvifera
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl (1707-1778)
ชื่ออื่น ๆ
หูกวางทะเล, องุ่นทะเล (ทั่วไป)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์