ขางนางเป็นไม้ต้น สูง ๖-๑๕ ม. เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ค่อนข้างโปร่ง ลำต้นแตกกิ่งต่ำ เปลือกสีน้ำตาลอมแดงหรือสีเทาอมชมพู มักมีสะเก็ดเป็นแผ่นยาวรอบโค้นต้น
ใบเดี่ยว เรียงสลับเป็นกลุ่มตามปลายกิ่ง รูปไข่กลับ กว้าง ๑.๕-๕ ซม. ยาว ๔-๑๐ ซม. ปลายมนหรือแหลมเป็นติ่งสั้น โคนสอบเรียวลงมาตามก้านใบที่ไม่ปรากฏชัด แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เส้นแขนงใบเรียงขนานกันไม่ต่ำกว่าข้างละ ๒๐ เส้น ปลายจรดกับเส้นขอบใบ ใบอ่อนสีชมพู ใบแก่ก่อนร่วงเปลี่ยนเป็นสีแดง
ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุกตามง่ามใบ สีเหลือง เมื่อบานกว้าง ๑.๑-๑.๓ ซม. กลีบเลี้ยงโคนติดกันคล้ายรูปถ้วย ปลายแยกเป็นแฉกเล็กเรียว ๕ แฉก กลีบดอก ๕ กลีบ ขนาดเล็กร่วงง่าย เกสรเพศผู้สีเหลือง ติดกันเป็น ๕ มัด แต่ละมัดมีเกสรเพศผู้ ๓-๕ อัน รังไข่กึ่งใต้วงกลีบ มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก
ผลแบบผลแห้งแตก รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๑-๑.๓ ซม. ฐานผลติดอยู่ในกลีบเลี้ยงรูปถ้วย ผลแก่แตกตามยาวบริเวณส่วนบนออกเป็น ๓ เสี่ยง เมล็ดขนาดเล็กมีจำนวนมาก มีปีกบาง
ขางนางมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ ขึ้นตามป่าดิบหรือป่าชายหาด ตามฝั่งทะเล และตามสันเขาชายป่าดิบเขา ในต่างประเทศพบที่พม่า มาเลเซีย อินโดนีเซีย และเกาะบอร์เนียว.