กล้วยน้อย

Xylopia vielana Pierre

ชื่ออื่น ๆ
กั้นทาง (หนองคาย), ตาแหลว (นครราชสีมา), สะทาง (อุบลราชธานี)
ไม้ต้น กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลถึงน้ำตาลแกมแดง ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปไข่จนถึงรูปขอบขนาน ดอกสีเหลืองอ่อน ออกเดี่ยวหรือรูปทรงกระบอกเป็นกระจุก ผลเป็นผลกลุ่ม ผลย่อยแบบผลมีเนื้อ รูปทรงกระบอก ผลสุกสีเหลืองอมส้ม แตกด้านเดียว

 กล้วยน้อยเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๒๐ ม. กิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสั้น ๆ สีน้ำตาลจนถึงน้ำตาลแกมแดง แต่จะร่วงไปเมื่อกิ่งแก่ กิ่งแก่สีน้ำตาลคล้ำเกือบดำ มีช่องอากาศสีขาวทั่วไป

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปไข่จนถึงรูปขอบขนาน กว้าง ๒.๕-๔.๕ ซม. ยาว ๓.๕-๙.๕ ซม. ปลายมนถึงเรียวแหลม โคนมนหรือหยักเว้าเล็กน้อย เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๒ เส้น แผ่นใบมีขนนุ่มสั้น ๆ ทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบยาว ๐.๕-๑ ซม.

 ดอกออกเดี่ยวหรือเป็นกระจุกไม่เกิน ๓ ดอก ตามง่ามใบใกล้ยอด สีเหลืองอ่อน กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ รูปรีแกมรูปสามเหลี่ยม กว้างและยาวด้านละประมาณ ๕ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกจากกัน ด้านนอกมีขนสั้น ๆ สีเหลืองอ่อนหนาแน่น กลีบดอกหนา เรียงสลับกัน ๒ ชั้น ชั้นละ ๓ กลีบ แต่ละกลีบเรียวยาว กลีบชั้นนอกใหญ่กว่ากลีบชั้นในเล็กน้อย กว้าง ๕-๘ มม. ยาวประมาณ ๒ ซม. ด้านนอกกลีบมีขนสั้น ๆ สีเหลืองอ่อนหนาแน่น เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก เกสรเพศเมีย ๕-๖ อัน มีขนปุย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๖ อัน แต่ละอันมี ๑ ช่อง มีออวุล ๒-๓ เม็ด

 ผลเป็นผลกลุ่ม ผลย่อยแบบผลมีเนื้อ รูปทรงกระบอก ยาว ๓-๔ ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ ซม. เบี้ยวพองโค้งออกทางด้านนอกด้านเดียว คอดระหว่างเมล็ดเล็กน้อยมีขนประปราย ก้านผลยาว ๒-๓ ซม. ผลแก่สีเหลืองอมส้มแตกอ้า มีเมล็ดสีแดง ๒-๓ เมล็ด

 กล้วยน้อยมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค พบมากทางภาคตะวันออกและภาคตะวันออกเฉียงเหนือขึ้นในป่าดิบแล้ง ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กล้วยน้อย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Xylopia vielana Pierre
ชื่อสกุล
Xylopia
คำระบุชนิด
vielana
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Pierre, Jean Baptiste Louis
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1833-1905)
ชื่ออื่น ๆ
กั้นทาง (หนองคาย), ตาแหลว (นครราชสีมา), สะทาง (อุบลราชธานี)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ชวลิต นิยมธรรม