กระเบา

Hydnocarpus wrayi King

ไม้ต้น ใบเรียงสลับ รูปขอบขนานแกมรีหรือรูปขอบขนานดอกแยกเพศต่างต้น สีขาวหรือขาวอมเขียว ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อกระจุกสั้น ดอกเพศเมียออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ตามง่ามใบ ผลแบบผลแห้งไม่แตก รูปรีหรือรูปไข่แคบ

กระเบาเป็นไม้ต้น สูง ๘-๒๑ ม. กิ่งอ่อนมีขน กิ่งแก่เกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนานแกมรีหรือรูปขอบขนาน กว้าง ๕-๑๒.๕ ซม. ยาว ๑๒-๒๕ ซม. ค่อนข้างหนาปลายเป็นติ่งแหลมสั้น ๆ โคนสอบกว้างถึงมน เบี้ยวเล็กน้อยขอบเรียบ ด้านบนเกลี้ยงและค่อนข้างเป็นมัน ด้านล่างมีขนสั้น ๆ ตามเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบ เส้นแขนงใบเยื้องกัน ข้างละ ๘-๑๐ เส้น เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๑-๒ ซม.

 ดอกแยกเพศต่างต้น สีขาวหรือขาวอมเขียว ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุกสั้น ๆ ตามง่ามใบช่อละ ๒-๓ ดอก ก้านดอก ยาวประมาณ ๔ มม. กลีบเลี้ยง ๔-๕ กลีบ ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๖ มม. ด้านนอกมีขน กลีบดอก ๗-๑๐ กลีบ รูปขอบขนาน กว้างและยาวประมาณ ๔ มม. ที่โคนด้านในมีเกล็ดหนาและมีขน เกสรเพศผู้ ๑๕-๑๗ อัน ดอกเพศเมียออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ตามง่ามใบ ก้านดอกยาวประมาณ ๗ มม. กลีบเลี้ยง กลีบดอก และเกล็ดเหมือนกับดอกเพศผู้ เกสรเพศผู้เป็นหมันประมาณ ๑๗ อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปไข่ มี ๑ ช่อง มีขนเหมือนกำมะหยี่สีน้ำตาลอมเหลือง มีออวุลจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียใหญ่ แยกเป็น ๕ แฉก

 ผลแบบผลแห้งไม่แตก รูปรีแกมรูปไข่แคบ ๆ กว้าง ๔-๕.๕ ซม. ยาว ๗-๑๐ ซม. สอบเรียวไปยังปลายทั้งสอง ที่ปลายเป็นจะงอยเปลือกแข็ง มีขนเหมือนกำมะหยี่สีน้ำตาลอมเหลือง ผลแห้งเป็นร่องเล็ก ๆ ตามยาวบ้าง มีเมล็ดจำนวนมาก รูปยาวเรียว ยาวประมาณ ๒ ซม. ด้านหนึ่งเรียบ อีกด้านหนึ่งนูน

 กระเบามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ขึ้นในป่าดิบตามไหล่เขา ที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๑๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่แหลมมลายูและเกาะบอร์เนียว

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กระเบา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Hydnocarpus wrayi King
ชื่อสกุล
Hydnocarpus
คำระบุชนิด
wrayi
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- King, George
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1840-1909)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.กัลยา ภราไดย