กระเช้าถุงทอง

Aristolochia pothieri Pierre ex Lecomte

ไม้เถา มีขนราบประปรายตามลำต้น ใบเรียงสลับ รูปไข่กว้าง รูปหัวใจ หรือเป็น ๓ แฉกตื้น ๆ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามง่ามใบ ดอกสีเขียวอ่อนอมน้ำตาล และม่วงอมน้ำตาล ผลแบบผลแห้งแตก รูปไข่ มี ๖ สัน เมื่อแก่แตกเป็นรูปคล้ายกระเช้า

กระเช้าถุงทองเป็นไม้เถา มีขนราบประปรายตามลำต้น

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่กว้าง รูปหัวใจ หรือเป็นแฉกตื่น ๆ ๓ แฉก กว้าง ๑๒-๑๓.๖ ซม. ยาว ๑๑-๑๑.๕ ซม. ปลายแหลม เรียวแหลม หรือมน โคนเว้าเป็นรูปหัวใจ มีขนประปรายและมีต่อมทั้ง ๒ ด้าน เส้นโคนใบ ๓ เส้น เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได เห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามง่ามใบเป็นกระจุก แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ดอกสีเขียวอ่อนอมน้ำตาล ก้านยาว ๖-๗ มม. วงกลีบรวมติดกัน ยาว ๒.๔-๔.๔ ซม. โคนหลอดเป็นกระเปาะกลมหรือรูปไข่ สีม่วงอ่อนอมน้ำตาล กว้างประมาณ ๔ มม. ยาว ๔-๘ มม. เหนือกระเปาะเป็นหลอด กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๐.๘-๑.๖ ซม. ปลายหลอดยื่นยาวออกไปเป็นรูปไข่ รูปขอบขนาน รูปซ้อน หรือรูปไข่กลับ สีเขียวอ่อนอมน้ำตาล กว้าง ๕-๗ มม. ยาว ๑.๓-๑.๘ ซม. เกสรเพศผู้ติดอยู่รอบเส้าเกสร อับเรณูรูปรีกว้าง กว้างและยาวประมาณ ๘ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ยาว ๖-๘ มม. มีขนแน่น มี ๖ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๖ แฉก รูปกรวยคว่ำ ปลายมน

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปไข่ กว้าง ๒.๕-๓ ซม. ยาว ๔-๔.๕ ซม. มีสันตามยาว ๖ สัน ก้านผลยาว ๕-๖ ซม. เมื่อแก่แตกเป็นรูปคล้ายกระเช้า เมล็ดบาง รูปหัวใจกลับแกมรูปสามเหลี่ยม สีน้ำตาล กว้างประมาณ ๗ มม. ยาวประมาณ ๘ มม. มีปีก ด้านหนึ่งมีตุ่มอีกด้านหนึ่งเกลี้ยง

 กระเช้าถุงทองมีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามเขาหินปูนในป่าผลัดใบ ป่าดิบ หรือตามทุ่งหญ้า ที่สูงจากระดับน้ำทะเล เนาทะเล ๑๐๐-๔๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่กัมพูชา

 ใบเป็นอาหารของผีเสื้อถุงทอง

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กระเช้าถุงทอง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Aristolochia pothieri Pierre ex Lecomte
ชื่อสกุล
Aristolochia
คำระบุชนิด
pothieri
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Pierre, Jean Baptiste Louis
- Lecomte, Paul Henri
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Pierre, Jean Baptiste Louis (1833-1905)
- Lecomte, Paul Henri (1856-1934)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางลีนา ผู้พัฒนพงศ์