กระพี้หยวกเป็นไม้ต้น สูง ๒๐-๒๕ ม. เรือนยอดค่อนข้างกลม เปลือกนอกสีเทาแกมเขียว ค่อนข้างเรียบหรือเป็นหลุมตื้น ๆ เปลือกในสีเหลืองอมชมพู ขอบสีเขียว หนาประมาณ ๑.๕ ซม.
ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ยาว ๑๐-๒๕ ซม. มีใบย่อย ๗-๙ ใบ เรียงสลับ รูปรีถึงรูปขอบขนานแกมรี กว้าง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๒.๕-๓ ซม. ปลายมนและหยักเว้าโคนสอบ ใบอ่อนมีขนทั้ง ๒ ด้าน แต่มักร่วงไปเมื่อใบแก่
ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ยาว ๕-๑๐ ซม. ดอกรูปดอกถั่ว สีเหลืองอ่อน ขนาดเล็กกลีบเลี้ยง ๕ กลีบ ติดกันเป็นรูปถ้วย กลีบดอก ๕ กลีบ เกสรเพศผู้ ๑๐ อัน ก้านชูอับเรณูแยกเป็น ๒ กลุ่ม กลุ่มละ ๕ อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีขนตามรอยประสาน มีออวุล ๒-๔ เม็ด
ฝักแบน รูปใบหอกถึงรูปขอบขนาน กว้าง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๘-๑๕ ซม. ปลายแหลม โคนเรียว แคบ เปลือกฝักตรง กระพุ้งเมล็ดหนาและแข็งกว่าบริเวณอื่น มี ๑-๔ เมล็ด สีน้ำตาล รูปไต แบน กว้างประมาณ ๘ มม. ยาวประมาณ ๕ มม.
กระพี้หยวกมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๗๕-๕๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่ลาว.