ชื่ออื่น ๆ

กระดูกไก่, ชะแมง (ใต้); มะดะ (เชียงราย)

กระจับนกเป็นไม้ต้น สูง ๑๐-๑๒ ม.

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนานกว้าง ๒.๕-๗ ซม. ยาว ๔.๕-๑๖ ซม. ปลายแหลม โคนสอบขอบเรียบหรือหยักตื้นห่าง ๆ ค่อนไปทางปลายใบ ก้านใบยาว ๓-๘ มม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามง่ามใบ ส่วนมากออกตรงโคนกิ่งที่ออกใหม่ ยาว ๓-๑๐.๕ ซม. ก้านช่อดอกยาว ๑.๓-๘ ซม. ใบประดับเล็กมาก ขอบเป็นครุย ดอกเล็กมาก สีเหลืองอ่อนหรือเหลืองอมเขียว กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปคล้ายไต ขอบกลีบเป็นครุยสั้น กลีบดอก ๕ กลีบ รูปไข่กลับ ขอบเป็นครุย จานฐานดอกหนา รูปวงแหวนหรือค่อนข้างเป็นห้าเหลี่ยมเกสรเพศผู้ ๕ อัน อยู่ที่ขอบจานฐานดอก ก้านชูอับเรณูแบนสั้นมาก อับเรณูคล้ายรูปสามเหลี่ยม รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๓-๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปไข่กลับหรือค่อนข้างกลม ยาวประมาณ ๑ ซม. ปลายผลหยักเว้าเป็นพู ๕ พู แก่จัดแตกออกเป็น ๓ ซีก เมล็ดเล็กมาก

 กระจับนกมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค ขึ้นตามป่าดิบแล้งในระดับต่ำจนถึงสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๑,๕๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่จีน กัมพูชา และภูมิภาคมาเลเซีย