ตับเต่าเล็ก

Nymphoides cristata (Roxb.) Kuntze

ชื่ออื่น ๆ
ต้อยติ่งสาย, ตับเต่าน้อย (สุพรรณบุรี); บัวต่อ, ผักเต่าเล็ก (กลาง)
ไม้น้ำล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า ลำต้นเหนือดินเป็นไหล รูปทรงกระบอกเรียวยาว ใบเดี่ยว เรียงเวียนออกจากข้อตรงปลายลำต้น แผ่นใบลอยบนผิวน้ำรูปกลมแกมรูปไข่ ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกใกล้โคนก้านใบ ชูดอกเหนือน้ำ ดอกขนาดเล็ก สีขาว โคนกลีบสีเหลือง ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อนข้างกลมเมล็ดสีน้ำตาล รูปทรงกลม มี ๖-๑๐ เมล็ด

 ตับเต่าเล็กเป็นไม้น้ำล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า ลำต้นเหนือดินเป็นไหล รูปทรงกระบอกเรียวยาว แตกแขนง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน ก้านใบออกจากข้อตรงปลายลำต้น แผ่นใบลอยบนผิวน้ำรูปกลมแกมรูปไข่ กว้างและยาว ๓-๔ ซม. ปลายมนกลมถึงค่อนข้างแหลม โคนรูป


หัวใจ ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนเรียบ สีเขียวเข้มแกมสีน้ำตาล ด้านล่างสีน้ำตาลอมม่วง มีต่อม เส้นใบจากโคนใบ ๕-๗ เส้น เส้นใบย่อยเห็นไม่ชัด ก้านใบรูปทรงกระบอกยาว ๑-๓ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกใกล้โคนก้านใบ ก้านดอกยาว ๓-๔.๕ ซม. ชูดอกเหนือน้ำ แต่ละช่อมี ๒-๑๐ ดอก เส้นผ่านศูนย์กลางดอก ๑-๒ ซม. กลีบเลี้ยงสีเขียวโคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปรีแกมรูปไข่ถึงรูปไข่ ปลายมน กลีบดอกสีขาว โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่ ปลายมน กลางแฉกมีสันเป็นครีบจากโคนถึงปลาย บางย่น ขอบเป็นคลื่นเล็กน้อย โคนแฉกด้านในสีเหลือง มีขนต่อม เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดภายในคอหลอด ก้านชูอับเรณูรูปแถบ ยาว ๑-๒ มม. อับเรณู ๒ ช่อง เมื่อแก่แตกตามยาว รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ พู ภายในมี ๑ ช่อง ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแยก เป็น ๒ แฉก

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๕ มม. เมล็ดสีน้ำตาล รูปทรงกลม มี ๖-๑๐ เมล็ด

 ตับเต่าเล็กมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคกลาง พบขึ้นตามแหล่งน้ำจืดที่น้ำไม่ลึกมากหนองน้ำ คูคลอง และนาข้าว ออกดอกและเป็นผลเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดีย ศรีลังกา จีนตอนใต้ ไต้หวัน เวียดนาม จนถึงออสเตรเลีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตับเต่าเล็ก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Nymphoides cristata (Roxb.) Kuntze
ชื่อสกุล
Nymphoides
คำระบุชนิด
cristata
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William
- Kuntze, Carl Ernst Otto
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William (1751-1815)
- Kuntze, Carl Ernst Otto (1843-1907)
ชื่ออื่น ๆ
ต้อยติ่งสาย, ตับเต่าน้อย (สุพรรณบุรี); บัวต่อ, ผักเต่าเล็ก (กลาง)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาววีรญา บุญเตี้ย