เข็มป่า ๒

Timonius flavescens (Jacq.) Baker

ชื่ออื่น ๆ
ตุ้มหูทอง (ใต้)
ไม้พุ่มหรือไม้ต้น ผลัดใบ ลำต้นมักคดงอ เปลือกเรียบหรือแตกเป็นร่องตื้น ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนาน ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ดอกสีเหลืองหรือสีขาวอมเหลือง ก้านดอกเพศเมียยาวกว่าก้านดอกเพศผู้ ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปค่อนข้างกลม มี ๔ พู เมล็ด ๓-๔ เมล็ด

เข็มป่าชนิดนี้เป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นผลัดใบ สูง ๕-๑๐ ม. ยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลทอง ลำต้นมักคดงอ เปลือกเรียบหรือแตกเป็นร่องตื้น สีน้ำตาลอ่อนหรือสีฟางแห้ง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๓-๘ ซม. ยาว ๖-๒๐ ซม. ปลายเป็นติ่งแหลมถึงเรียวแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ใบอ่อนมีขนสั้นทั้ง ๒ ด้าน แต่หนาแน่นบนเส้นใบทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๘ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๑-๒ ซม. หูใบระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยม ยาว ๕-๘ มม. ปลายเรียวแหลม มีขน ร่วงง่าย

 ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ดอกสีเหลืองหรือสีขาวอมเหลือง ช่อดอกเพศผู้มี ๕-๘ ดอก ก้านช่อยาว ๑-๒ ซม. ก้านดอกสั้นมากกลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ปลายแยกเป็น ๔ แฉก สีเขียว กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๐.๗-๑ ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๕ มม. ด้านในเกลี้ยงด้านนอกมีขนกำมะหยี่ ปลายแยกเป็น ๔ แฉก แต่ละแฉกยาวประมาณ ๓ มม. เกสรเพศผู้ ๔ เกสร ติดภายในคอหลอดกลีบดอกหรือค่อนลงมาทางฐาน ปลายโผล่พ้นหลอดกลีบดอกเล็กน้อย มีเกสรเพศเมียเป็นหมัน ดอกเพศเมีย


ออกเป็นดอกเดี่ยว ก้านดอกยาว ๒-๕ ซม. กลีบเลี้ยงและกลีบดอกคล้ายดอกเพศผู้ แต่เส้นผ่านศูนย์กลางหลอดกลีบดอกกว้าง ๒-๓ มม. มีเกสรเพศผู้เป็นหมัน รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๔ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง ผนังผลบาง รูปค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๓ ซม. มี ๔ พู ผิวเกลี้ยงสีแดงอมส้ม เมล็ด ๓-๔ เมล็ด

 เข็มป่าชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบขึ้นตามป่าพรุและในที่ลุ่มมีน้ำขัง ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๕๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมกราคมถึงตุลาคม ในต่างประเทศพบที่เซเชลส์ศรีลังกา หมู่เกาะในทะเลอันดามัน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เข็มป่า ๒
ชื่อวิทยาศาสตร์
Timonius flavescens (Jacq.) Baker
ชื่อสกุล
Timonius
คำระบุชนิด
flavescens
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Jacquin, Nicolaus (Nicolaas) Joseph von
- Baker, John Gilbert
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Jacquin, Nicolaus (Nicolaas) Joseph von (1727-1817)
- Baker, John Gilbert (1834-1920)
ชื่ออื่น ๆ
ตุ้มหูทอง (ใต้)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายธวัชชัย วงศ์ประเสริฐ