ชื่ออื่น ๆ

มะดูก, หมากลูก (เหนือ)

ค้างคาวอีลิดเป็นไม้ต้นผลัดใบ แต่ผลิใบใหม่ไวสูง ๖-๑๘ ม. กิ่งอ่อนและลำต้นมีช่องอากาศ และมีขนหรือเกล็ดสีน้ำตาลทั่วไป

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงเวียน ยาว ๑๕-๔๐ ซม. มีใบย่อย ๗-๒๕ ใบ เรียงตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปรีหรือรูปรีแกมรูปขอบขนานถึงรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก อาจเป็นรูปเรียวโค้งบ้าง กว้าง ๒-๔ ซม. ยาว ๕-๑๕ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลมโคนมน สอบและเบี้ยว แผ่นใบค่อนข้างบาง ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนประปราย โดยเฉพาะตามเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบ เส้นแขนงใบข้างละ ๑๐-๑๕ เส้น เส้นใบย่อยเห็นได้ชัด ก้านใบยาวได้ถึง ๑๐ ซม. โคนก้านป่อง ก้านใบย่อยยาว ๐.๕-๑ ซม. มีขน

 ดอกสมบูรณ์เพศและแยกเพศ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบและปลายกิ่งยาว ๕-๒๐ ซม. มีขนหรือเกล็ดสีนํ้าตาลนุ่มหนาแน่นดอกสีเขียวอ่อนหรือสีเหลืองอ่อน ทั้งกลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ ๔-๕ กลีบ กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย กว้าง ๓-๔ มม. ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายแยกเป็นติ่งแหลมพอสังเกตเห็นได้ ด้านนอกมีขนสีเทา กลีบดอกรูปขอบขนาน กว้าง ๑-๑.๒ มม. ยาว ๕-๗ มม. มีขนสีเทาหนาแน่นทางด้านนอก เกสรเพศผู้ ๘-๑๐ เกสร โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๒ ใน ๓ ของ ความยาวกลีบดอก ปลายหลอดจักแหลมเป็น ๒ เท่า ของจำนวนกลีบ มีอับเรณูติดที่ปลายจัก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปค่อนข้างกลม มีขนนุ่ม มี ๓(-๔) ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ถ้านยอดเกสรเพศเมียยาวใกล้เคียง กับกลีบดอก ยอดเกสรเพศเมียกลม

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกลมหรือรูปลูกข่างสีแสดหรือสีเหลือง มี ๓ พู เห็นเด่นชัด เมล็ดรูปทรงรีหรือเป็นเสี้ยวมี ๑-๓ เมล็ด และมีเยื่อฉํ่านํ้าสีแดงอ่อนหุ้ม

 ค้างคาวอีลิดมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบขึ้นในป่าดิบแล้ง ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๒๐๐-๘๕๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนสิงหาคมถึงพฤศจิกายนในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีนและภูมิภาคมาเลเซีย.