ช่อพริกไทย

Lasianthus maingayi Hook. f.

ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก กิ่งเรียวเล็ก มีขนสั้นนุ่ม ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามระนาบเดียว รูปรี รูปใบหอกรูปใบหอกกลับแกมรูปรี รูปไข่กลับแกมรูปรี รูปใบหอกแกมรูปไช่กลับ หรือรูปรีแกมรูปขอบขนานหูใบระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยม มีขนสั้นนุ่ม ร่วงง่าย ช่อดอกคล้ายช่อกระจุก ออกตรงข้ามกันตามซอกใบดอกสีขาว ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรีหรือเกือบกลม ปลายมีกลีบเลี้ยงติดทน สุกสีขาว เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มี ๓-๘ เมล็ด รูปทรงรีแคบ

ช่อพริกไทยเป็นไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูง ๒-๔ ม. แตกกิ่งเรียงเวียนตามลำต้นเป็นพุ่มโปร่งแต่ละกิ่งมักไม่แตกแขนง กิ่งและก้านเรียวยาว มีขนสั้นนุ่ม ผิวมีตุ่มเล็ก กิ่งแห้งสีแดงอมเหลืองซีด

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามระนาบเดียว รูปรี รูปใบหอก รูปใบหอกกลับแกมรูปรี รูปไข่กลับแกมรูปรีรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ หรือรูปรีแกมรูปขอบขนานกว้าง ๕.๕-๙ ซม. ยาว ๒๐-๒๖ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนสอบหรือรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนแบนราบตามเส้นใบหรือเกลี้ยง เส้นแขนงใบข้างละ ๕-๙ เส้น เป็นร่องทางด้านบน เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได นูนทางด้านล่าง ก้านใบยาวได้ถึง ๑ ซม. หูใบระหว่างก้านใบรูปสามเหลี่ยม ยาว ๒-๕ มม. ปลายแหลม มีขนสั้นนุ่ม ร่วงง่าย

 ช่อดอกคล้ายช่อกระจุก ออกตรงข้ามกันตามซอกใบ ก้านช่อสั้นหรือไม่มี ก้านดอกสั้นมาก ดอกสีขาวกลีบเลี้ยงยาวประมาณ ๒ มม. มีขนสั้นนุ่ม โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดสั้น ใกล้ปลายหลอดค่อนข้างคอดปลายจักเป็นซี่ฟัน ๓-๕ ซี่ กลีบดอกยาวประมาณ ๔ มม. โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปทรงกระบอก ปลายจักเป็นแฉก ๓-๗ แฉก รูปไข่ เรียงจดกันในดอกตูม เกสรเพศผู้ ๔ เกสร ติดที่คอหลอดกลีบดอก โผล่พ้นหลอดหรืออยู่ในหลอด ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูติดด้านหลัง รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๓-๙ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียสีม่วงหรือสีขาว แยกเป็น ๔ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรีหรือเกือบกลม ยาวประมาณ ๔ มม. ปลายมีกลีบเลี้ยงติดทนสุกสีขาว เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มี ๓-๘ เมล็ด รูปทรงรีแคบ

 ช่อพริกไทยมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามป่าดิบใกล้แหล่งน้ำ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๒๐๐-๘๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนพฤษภาคมถึงกุมภาพันธ์ ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมาเลเซียและอินโดนีเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ช่อพริกไทย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Lasianthus maingayi Hook. f.
ชื่อสกุล
Lasianthus
คำระบุชนิด
maingayi
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Hooker, Joseph Dalton
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1817-1911)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ก่องกานดา ชยามฤต และดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ