ต้างนก ๓

Aralia parasitica (D. Don) J. Wen

ไม้พุ่มหรือไม้รอเลื้อยขนาดเล็กถึงขนาดกลาง กิ่งเกลี้ยง ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงเวียน มีใบย่อย ๓-๕ ใบ เรียงตรงข้าม รูปใบหอกถึงรูปรี หูใบอยู่ในซอกก้านใบ ติดทน ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ช่อย่อยแบบช่อซี่ร่ม มี ๒-๘ ช่อ มีขนหยาบ ดอกสีเขียวอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลม มีก้านยอดเกสรเพศเมียติดทนที่ปลายผล เมล็ดค่อนข้างแบน มีได้ถึง ๕ เมล็ด

ต้างนกชนิดนี้เป็นไม้พุ่มหรือไม้รอเลื้อย สูงได้ถึง ๓ ม. กิ่งเกลี้ยง

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ยาว ๓-๑๐ ซม. เรียงเวียน มีใบย่อย ๓-๕ ใบ เรียงตรงข้าม รูปใบหอกถึงรูปรี กว้าง ๑.๓-๓.๕ ซม. ยาว ๒.๗-๖ ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่มถึงมน ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เส้นกลางใบนูนทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๙ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกัน เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๑.๒-๓.๘ ซม. ก้านใบย่อยยาว ๐.๒-๑ ซม. หูใบอยู่ในซอกก้านใบ ติดทน

 ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มแยกแขนง ออกตามปลายกิ่ง ยาว ๓-๑๐ ซม. ช่อย่อยแบบช่อซี่ร่ม มี ๒-๘ ช่อ ก้านช่อดอกยาว ๒-๖ ซม. มีขนหยาบ แต่ละช่อย่อยมีประมาณ ๑๐๐ ดอก ใบประดับรูปสามเหลี่ยม ยาว ๔-๗ มม.


ติดทน ดอกสีเขียวอ่อน ก้านดอกยาว ๑.๒-๑.๓ ซม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๕ แฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. เกลี้ยง กลีบดอก ๕ กลีบ รูปไข่ถึงรูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๒ มม. เกลี้ยง เรียงซ้อนเหลื่อมในดอกตูม เกสรเพศผู้ ๕ เกสร เรียงสลับกับกลีบดอก ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๒.๕ มม. อับเรณูรูปทรงรี ยาวประมาณ ๐.๘ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ยาวประมาณ ๐.๕ มม. เกลี้ยง มี ๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๒ มม. ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๕ แฉก ยาวประมาณ ๐.๖ มม.

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลม กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๓-๔ มม. ผลสุกสีม่วงดำ ก้านช่อผลยาว ๓-๖ ซม. มีขนหยาบ แต่ละช่อย่อยมี ๖๐-๗๐ ผล ก้านผลยาวได้ถึง ๑.๓ ซม. มีก้านยอดเกสรเพศเมียติดทนที่ปลายผล ยาวประมาณ ๒ มม. เมล็ดค่อนข้างแบน มีได้ถึง ๕ เมล็ด

 ต้างนกชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๑,๒๐๐-๒,๐๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนเมษายน ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เนปาล บังกลาเทศ และจีน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ต้างนก ๓
ชื่อวิทยาศาสตร์
Aralia parasitica (D. Don) J. Wen
ชื่อสกุล
Aralia
คำระบุชนิด
parasitica
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Don, David
- Wen, Jun
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Don, David (1799-1841)
- Wen, Jun (1963-)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายเสกสรร ไกรทองสุข