ต้างเดื่อ

Brassaiopsis ficifolia Dunn

ชื่ออื่น ๆ
ต้างเล็ก (เหนือ)
ไม้ต้นขนาดเล็ก มีหนามกระจายทั่วลำต้น กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่ม กิ่งแก่ค่อนข้างเกลี้ยง ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปมือ ปลายแยกเป็น ๓-๕ แฉก แต่ละแฉกรูปขอบขนานถึงรูปไข่กลับ หูใบอยู่ในซอกก้านใบ รูปสามเหลี่ยม ติดทน ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มแยกแขนง ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อย่อยแบบช่อซี่ร่ม ดอกสีเขียวอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม เมล็ดค่อนข้างแบน

ต้างเดื่อเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๐ ม. มีหนามกระจายทั่วลำต้น กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่ม กิ่งแก่ค่อนข้างเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปมือ ปลายแยกเป็น ๓-๕ แฉก ทั้งใบกว้าง ๓-๗.๕ ซม. ยาว ๘-๒๕ ซม. แต่ละแฉกรูปขอบขนานถึงรูปไข่กลับ ปลายเรียวแหลม โคนรูป


หัวใจ ขอบจักฟันเลื่อยถี่ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน หรือด้านล่างมีขนรูปดาวประปราย เส้นกลางใบนูนทั้ง ๒ ด้าน เส้นจากโคนใบ ๓-๕ เส้น แต่ละเส้นมีเส้นแขนงใบข้างละ ๗-๙ เส้น ปลายเส้นแขนงใบเรียงจดกัน เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๘-๒๓ ซม. เกลี้ยง หูใบอยู่ในซอกก้านใบ รูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๕ มม. ยาวประมาณ ๑ ซม. ติดทน

 ช่อดอกแบบช่อซี่ร่มแยกแขนง ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อย่อยแบบช่อซี่ร่ม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒-๓ ซม. ก้านช่อดอกยาว ๒.๕-๕ ซม. แต่ละช่อย่อยมี ๑๐-๓๐ ดอก ดอกสีเขียวอ่อน ใบประดับรูปสามเหลี่ยม ก้านดอกยาว ๐.๗-๑ ซม. กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๕ แฉก แต่ละแฉกรูปสามเหลี่ยม ยาวประมาณ ๒ มม. เกลี้ยง กลีบดอก ๕ กลีบ รูปสามเหลี่ยม กว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๓ มม. เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๒.๕ มม. เรียงสลับกับกลีบดอก อับเรณูรูปทรงรี ยาวประมาณ ๑ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๓-๔ มม. ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ แฉก

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม กว้าง ๔-๕ มม. ยาว ๔-๖ มม. ก้านช่อผลยาว ๒-๗ ซม. เกลี้ยง แต่ละช่อมี ๑๐-๑๘ ผล ก้านผลยาว ๐.๗-๑.๒ ซม. ก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน ยาวประมาณ ๒ มม. เมล็ดค่อนข้างแบน

 ต้างเดื่อมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๑,๐๐๐-๑,๖๕๐ ม. ออกดอกเดือนกันยายนถึงมกราคม เป็นผลเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ ในต่างประเทศพบที่จีนและเวียดนาม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ต้างเดื่อ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Brassaiopsis ficifolia Dunn
ชื่อสกุล
Brassaiopsis
คำระบุชนิด
ficifolia
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Dunn, Stephen Troyte
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1868-1938)
ชื่ออื่น ๆ
ต้างเล็ก (เหนือ)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายเสกสรร ไกรทองสุข