ตาคอม

Syzygium praecox (Roxb.) Rathakr. et N. C. Nair

ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เปลือกค่อนข้างเรียบ สีเทาอมขาว ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปใบหอก รูปใบหอกกลับ หรือรูปรี เส้นขอบในข้างละ ๒ เส้น ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ดอกเล็ก สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ฐานดอกรูปถ้วยปลายผายคล้ายลำโพง กลีบดอกแต่ละกลีบมีต่อม ๘-๒๕ ต่อม เกสรเพศผู้จำนวนมาก ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกระบอก สีเขียว เมื่อสุกสีม่วงอมแดงเข้ม ปลายผลมีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดรูปทรงกระบอกแกมรูปทรงรี สีน้ำตาลอ่อน มี ๑ เมล็ด

ตาคอมเป็นไม้ต้น สูง ๑๐-๒๕ ม. กิ่งรูปทรงกระบอก สีเทาอมขาว เปลือกค่อนข้างเรียบ สีเทาอมขาว

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปใบหอก รูปใบหอกกลับ หรือรูปรี กว้าง ๓.๕-๖ ซม. ยาว ๑๒-๒๐ ซม. ปลายแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เป็นมัน ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีอ่อนกว่า เมื่อแห้งด้านบนสีน้ำตาลเข้ม ด้านล่างสีน้ำตาลอมแดง เส้นกลางใบเป็นร่องทางด้านบน เส้นแขนงใบข้างละ ๑๑-๑๖ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดขึ้นไปใกล้ขอบใบ เส้นขอบในข้างละ ๒ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว ๐.๗-๑.๒ ซม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ยาว ๓-๕ ซม. มีหลายแขนง แต่ละแขนงเรียว ก้านช่อดอกยาวประมาณ ๕ มม. ใบประดับย่อยรูปขอบขนานแคบ กว้างประมาณ ๐.๓ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. ดอกเล็ก สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ไร้ก้าน ฐานดอกรูปถ้วยปลายผายคล้ายลำโพง ยาว ๔-๕ มม. ก้านดอกเทียมยาว ๒-๓ มม. กลีบเลี้ยง ๔ กลีบ เรียงเป็น ๒ วง วงละ ๒ กลีบ รูปกลมหรือรูปไข่กลับกว้าง เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๕ มม. โคนกลีบเชื่อมติดกันที่ขอบฐานดอกรูปถ้วย กลีบดอก ๔ กลีบ รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๓.๕ มม. แต่ละกลีบมี ๘-๒๕ ต่อม เกสรเพศผู้จำนวนมาก รอบนอกยาวกว่ารอบใน ก้านชูอับเรณูเรียว สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน รอบนอกยาว ๘-๙ มม. อับเรณูรูปทรงรี ยาวประมาณ ๐.๕ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ เชื่อมติดกับฐานดอกรูปถ้วย มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑๐-๑๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาว ๘.๕-๙ มม. ยาวพ้นเกสรเพศผู้ ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกระบอก กว้าง ๐.๗-๑ ซม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. สีเขียว สุกสีม่วงอมแดงเข้ม มีกลีบเลี้ยงติดทนที่ปลายผล เมล็ดรูปทรงกระบอกแกมรูปทรงรี สีน้ำตาลอ่อน มี ๑ เมล็ด

 ตาคอมมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันตกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามป่าดิบชื้นและป่าดิบแล้ง ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๘๐-๑๐๐ ม. ออกดอกเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ เป็นผลเดือนมีนาคมถึงเมษายน ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เนปาล บังกลาเทศ เมียนมา จีน เวียดนาม และกัมพูชา

 ประโยชน์ ผลสุกเป็นอาหารนก.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตาคอม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Syzygium praecox (Roxb.) Rathakr. et N. C. Nair
ชื่อสกุล
Syzygium
คำระบุชนิด
praecox
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William
- Rathakrishnan, Nattanmai Chokkappan
- Nair, Narayana Pillai Chandrasekharan
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Roxburgh, William (1751-1815)
- Rathakrishnan, Nattanmai Chokkappan (1939-)
- Nair, Narayana Pillai Chandrasekharan (1927-)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ. ดร.ฉัตรชัย เงินแสงสรวย