ชื่ออื่น ๆ

ปองแดง, แหร (ใต้)

ขมิ้นตองเป็นไม้ต้น สูง ๕-๑๐ ม. เปลือกแตกเป็นร่อง เมื่อสับมีน้ำยางสีแดงไหลออกจากเปลือกชั้นในและเนื้อไม้ กิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนหนานุ่มสีน้ำตาล แต่จะร่วงไปเมื่อแก่

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปรีแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑๐-๒๐ ซม. ยาว ๒๕-๔๐ ซม. ปลายมนมีติ่งแหลม โคนมนและหยักเว้าเล็กน้อย แผ่นใบด้านล่างมีขนแน่นกว่าด้านบน ก้านใบยาว ๐.๗-๑ ซม.

 ดอกแยกเพศต่างต้น ออกเป็นช่อแยกแขนงตามกิ่ง ช่อดอกเพศผู้ยาว ๑๐-๒๕ ซม. ดอกเล็ก สีเหลือง ก้านดอกยาวประมาณ ๑ มม. กลีบเลี้ยง ๓-๔ กลีบ โคนติดกันเป็นรูปค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๒ มม. ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้ ๑๓-๑๕ อัน อับเรณูติดรวมกันเป็นกลุ่มรอบปลายแกน ช่อดอกเพศเมียยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. ดอกเพศเมียขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้เล็กน้อย ก้านดอกสั้นมาก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปรี ผิวเกลี้ยง มี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ แฉก

 ผลแบบผลแห้งแตก ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๒ ซม. สุกสีเหลือง แตกตามรอยประสานเป็น ๒ ซีก มี ๑ เมล็ด เมล็ดสีดำ มีเยื่อสีแดงหุ้มมิด

 ขมิ้นตองเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ ขึ้นตามป่าดิบชื้น ที่สูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลถึง ๓๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่มาเลเซียและสิงคโปร์.