กระโดนดินเป็นไม้พุ่มเตี้ย สูง ๑๐-๒๐ ม. รากอวบ
ใบเดี่ยว เรียงเวียนที่ปลายกิ่ง รูปไข่กลับหรือรูปขอบขนาน กว้าง ๔-๗ ซม. ยาว ๑๐-๒๐ ซม. ปลายมนหรือเว้าเล็กน้อย โคนสอบแคบจนถึงก้านใบดูคล้ายครีบ ขอบจักเล็ก ๆ และถี่ แผ่นใบเกลี้ยงหรือมีขนเล็กน้อย ไม่มีก้านใบหรือมีก้านใบยาวประมาณ ๑.๒ ซม.
ดอกใหญ่ สีม่วงอมเขียว ออกที่ยอด ๑-๒ ดอก ก้านดอกยาว ๐.๓-๓.๕ ซม. มีขนละเอียดสีเทา มีใบประดับรูปใบหอก ๒ ใบ ยาวประมาณ ๒ ซม. และใบประดับย่อย ๒ ใบติดอยู่ที่โคนดอก ยาว ๑.๕-๒ ซม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ ๑.๕ ซม. โคนติดกันเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็นกลีบรูปไข่ ๔ กลีบ ยาว ๗-๘ มม. ปลายกลีบมน กลีบดอก ๔ กลีบ รูปรียาว ๒.๕-๔ ซม. เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก เรียงกันเป็นชั้น ๆ ก้านชูอับเรณูเป็นเส้นเล็ก ๆ คล้ายเส้นด้าย ชั้นในสุดและชั้นนอกสุดมีแต่ก้าน ไม่มีอับเรณู รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มีเนื้อนูน ๆ คล้ายวงแหวนล้อมรอบ มี ๔-๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมากติดเรียงเป็น ๒ แถว ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว
ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒.๕-๓.๕ ซม. มีกลีบเลี้ยงติดอยู่ที่ปลายผล มีเมล็ดรูปรีจำนวนมาก ฝังอยู่ในเนื้อผล
กระโดนดินมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค ขึ้นตามไร่นาและป่าทุ่ง ในต่างประเทศพบที่อินเดียและภูมิภาคอินโดจีน