ชื่ออื่น ๆ

เหลือง (ตะวันตกเฉียงใต้, เหนือ)

จักหันเป็นไม้ต้น สูง ๓-๖ ม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๘-๑๕ ซม. เปลือกเรียบ สีน้ำตาลปนเทา แตกกิ่งตั้งฉากกับลำต้นเป็นพุ่มกลมแน่นทึบ มีช่องอากาศจำนวนมาก

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปรี กว้าง ๒-๓.๕ ซม. ยาว ๔.๕-๖ ซม. ปลายแหลม โคนแหลมและค่อนข้างเบี้ยว ขอบเรียบ แผ่นใบบางและเหนียวด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนประปราย เส้นกลางใบเป็นร่องทางด้านบน ด้านล่างเป็นสันและมีขนประปรายเส้นแขนงใบข้างละ ๕-๗ เส้น เป็นสันนูนทางด้านล่างปลายเส้นจดกันก่อนถึงขอบใบ ๒-๔ มม. เส้นใบย่อยแบบร่างแห เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาวประมาณ ๒ มม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบหรือเหนือซอกใบเล็กน้อย มี ๑-๒ ดอก สีเหลืองอมเขียว เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๕ มม. ก้านช่อดอกและก้านดอกยาวเท่ากัน ๒-๓ มม. มีใบประดับย่อยขนาดเล็กติดตรงกลางก้านดอก ก้านดอกและใบประดับย่อยมีขนประปราย กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ รูปสามเหลี่ยม กว้างและยาวประมาณ ๑ มม. ด้านนอกมีขนประปราย ด้านใน

เกลี้ยง กลีบดอก ๖ กลีบ เรียงเป็น ๒ ชั้น ชั้นละ ๓ กลีบกลีบชั้นนอกแผ่กางออกเมื่อดอกบาน รูปค่อนข้างกลมกว้างประมาณ ๔ มม. ยาวประมาณ ๓ มม. กลีบชั้นในรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน กว้างประมาณ ๓ มม. ยาวประมาณ ๔ มม. ก้านกลีบเรียวคอดและโค้ง ปลายกว้างออก ปลายสุดเรียวแหลม ขอบกลีบชิดกันคล้ายรูปโดมด้านในของกลีบมีต่อม ยาวประมาณ ๒ มม. ด้านนอกของกลีบดอกทั้ง ๒ ชั้น มีขนประปราย เกสรเพศผู้ ๖ เกสรยาวประมาณ ๑ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๙-๑๒ รังไข่ แยกจากกันเป็นอิสระ แต่ละรังไข่ยาวประมาณ ๑ มม. มี ๑ ช่อง มีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มกลม

 ผลแบบผลกลุ่ม ก้านช่อผลเรียว ยาวประมาณ ๕ มม. ผลย่อยแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด มี ๑-๕ ผล ก้านผลย่อยยาวประมาณ ๓ มม. ผลย่อยรูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ ซม. เปลือกบางนิ่ม สุกสีแดงแล้วเปลี่ยนเป็นสีดำ เมล็ดรูปทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๘ มม. มีร่องตรงกลางมี ๑ เมล็ด

 จักหันมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค พบตามป่าดิบแล้งและป่าดิบชื้น ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๖๐๐ ม. ออกดอกเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม เป็นผลเดือนสิงหาคมถึงกันยายน ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย.