ตะพิดวาตะเป็นไม้ล้มลุกหลายปี มีช่วงพักตัว ส่วนที่อยู่เหนือดินสูงได้ถึง ๒๕ ซม. ลำต้นใต้ดินเป็นหัว รูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๕-๑ ซม.

 ใบเดี่ยว ออกที่ปลายหัวใต้ดิน มีได้ถึง ๓ ใบ คล้ายรูปมือ เป็นแฉกเว้าลึกเกือบถึงโคนใบ ๕-๗ แฉก แต่ละแฉกขนาดใกล้เคียงกัน ส่วนมากเป็นรูปแถบ กว้างประมาณ ๕ มม. ยาว ๑๐-๑๕ ซม. ปลายแฉกเรียวแหลม เส้นแขนงใบเห็นไม่ชัด อาจพบแฉกเป็นรูปรีถึงรูปรีแคบ กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๔-๖ ซม. ปลายแฉกแหลมหรือมน เส้นแขนงใบข้างละ ๒-๔ เส้น ปลายเส้นโค้งจดกับเส้นถัดขึ้นไป เส้นใบย่อยแบบร่างแห โคนใบเป็นครีบ ก้านใบเรียว ยาวได้ถึง ๒๐ ซม. ไร้ขน

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ ออกจากหัวชูเหนือดิน มี ๑ ช่อ เกิดหลังจากออกใบ กาบช่อดอกยาวประมาณ ๔.๕ ซม. ส่วนโคนม้วนเป็นหลอดทรงรูปไข่ กว้างประมาณ ๗ มม. ยาวประมาณ ๑.๕ ซม. แผ่นกาบช่อดอกรูปใบหอกแกมรูปไข่ เบี้ยว ยาวประมาณ ๓ ซม. สีแดงคล้ำ มีลายสีเข้มกว่า ระหว่างส่วนโคนกับแผ่นกาบช่อดอกมีรอยคอด ก้านช่อดอกยาว ๑-๕ ซม. พบบ่อยที่อยู่ใต้ดิน ช่อดอกยาวใกล้เคียงกับกาบช่อดอก ดอกแยกเพศร่วมช่อ ไร้กลีบรวม ส่วนบนสุดมีรยางค์สีแดงคล้ำ รูปกรวยแคบ ยาว ๒.๕-๓ ซม. โคนรยางค์มีก้านสั้น ถัดลงมาเป็นช่วงดอกเพศผู้ ยาวประมาณ ๔ มม. มีดอกจำนวนมากเรียงกันแน่นรอบแกนช่อ เกสรเพศผู้ ๑-๓ เกสร ก้านชูอับเรณูสั้นมาก ตามด้วยช่วงดอกที่เป็นหมัน ยาวประมาณ ๑.๕ ซม. มี ๒ ส่วน ส่วนบนเปลือย ส่วนล่างมีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ยาวประมาณ ๔ มม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันรูปเส้นด้าย โค้งหลายแบบ ยาวประมาณ ๒ มม. ส่วนโคนช่อดอกเป็นช่วงดอกเพศเมีย ยาวประมาณ ๒ มม. มีดอกเพศเมียประมาณ ๕ แถว รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑-๓ เม็ด ไร้ก้านยอดเกสรเพศเมีย

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด ยังไม่มีรายงานข้อมูลผล

 ตะพิดวาตะเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทยมีเขตการกระจายพันธุ์ทางภาคตะวันออกและภาคใต้ ไม่มีรายงานข้อมูลนิเวศวิทยาและความสูงจากระดับทะเลปานกลาง ออกดอกเดือนพฤษภาคม.