ขจรจบ-หญ้า ๑

Pennisetum pedicellatum Trin.

ชื่ออื่น ๆ
หญ้าขจรจบดอกใหญ่ (ทั่วไป), หญ้าคอมมิวนิสต์ (นครราชสีมา)
ไม้ล้มลุกปีเดียว ใบเรียงสลับ รูปแถบ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกที่ปลายกิ่ง ช่อดอกย่อยมีก้าน ออกเดี่ยวหรือเป็นกลุ่ม ๒-๕ ช่อ วงใบประดับเป็นขนยาว สีม่วง แต่ละช่อดอกย่อยมีดอกย่อย ๒ ดอก ผลแบบผลแห้งเมล็ดติด

หญ้าขจรจบชนิดนี้ เป็นไม้ล้มลุกปีเดียว สูงได้ถึง ๑.๕ ม. ขึ้นเป็นกอ

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปแถบ กว้าง ๑-๒ ซม. ยาว ๕-๒๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนมน ขอบมีขนสาก แผ่นใบมีขนนุ่มทั้งสองด้าน กาบใบยาว ๘–๑๐ ซม. ลิ้นใบเป็นเยื่อบาง ยาวประมาณ ๒ มม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกที่ปลายกิ่ง รูปทรงกระบอก กว้างประมาณ ๒ ซม. ยาว ๕-๑๕ ซม. แกนกลางช่อดอกเป็นครีบ ช่อดอกย่อยออก ๑-๕ ช่อ เรียงเวียนรอบแกนกลางช่อดอก ช่อดอกย่อยมีก้าน แต่ถ้าช่อดอกย่อยออกรวมกันตั้งแต่ ๒ ช่อขึ้นไป จะมี ๑ ช่อที่ไร้ก้าน มีวงใบประดับเป็นขนแข็งยาว สีม่วง และมีขนยาวนุ่มจำนวนมากรองรับ ช่อดอกย่อยรูปใบหอก ยาวประมาณ ๕ มม. กาบล่างรูปไข่ กว้างประมาณ ๑.๓ มม. ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายแหลม กาบบนรูปใบหอก กว้างประมาณ ๑.๕ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. ปลายแหลม เส้นตามยาวมี ๕ เส้น ดอกย่อยมี ๒ ดอก ดอกล่างเป็นดอกเพศผู้หรือไม่มีเพศ ดอกบนเป็นดอกสมบูรณ์เพศ กาบล่างและกาบบนรูปใบหอก ยาวประมาณ ๔ มม. เนื้อบาง กาบล่างของดอกล่างปลายหยักเป็น ๓ แฉก ส่วนของดอกบนปลายแหลม รูปรี ยาวประมาณ ๑ มม. กลีบเกล็ดไม่มี เกสรเพศผู้ ๓ อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียมี ๒ เส้น ยอดเกสรเพศเมียมีขนยาวนุ่มเป็นพู่

 ผลแบบผลแห้งเมล็ดติด รูปรี ยาวประมาณ ๒ มม.

 หญ้าขจรจบชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคกลาง ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขึ้นตามที่รกร้างริมถนนในสภาพค่อนข้างแห้งแล้ง ที่สูงจากระดับน้ำทะเลถึง ๖๐๐ ม. ออกดอกเป็นผลระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงมีนาคม ในต่างประเทศพบที่เขตร้อนชื้นของทวีปแอฟริกา เอเชีย และออสเตรเลีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ขจรจบ-หญ้า ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Pennisetum pedicellatum Trin.
ชื่อสกุล
Pennisetum
คำระบุชนิด
pedicellatum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Trinius, Carl Bernhard vou
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1778-1844)
ชื่ออื่น ๆ
หญ้าขจรจบดอกใหญ่ (ทั่วไป), หญ้าคอมมิวนิสต์ (นครราชสีมา)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.ยิ่งยง ไพสุขศานติวัฒนา และ นางชุมศรี ชัยอนันต์