ไข่น้ำเป็นไม้น้ำและเป็นไม้ดอกที่มีขนาดเล็กที่สุด ไม่มีราก ลำต้นคล้ายใบ เป็นแผ่นรีหนา กว้าง ๐.๒-๐.๕ มม. ยาว ๐.๓-๐.๘ มม. หนา ๐.๒-๐.๕ มม. หัวและท้ายค่อนข้างมน ด้านบนค่อนข้างแบนลอยอยู่ที่ระดับผิวน้ำ ส่วนที่กว้างที่สุดและยาวที่สุดอยู่ใต้ผิวน้ำ ด้านล่างนูน โค้งมาก มีทั้งอยู่เดี่ยว ๆ และคู่ ในสภาวะที่เหมาะสมจะมีดอก
ดอกแยกเพศ ออกที่ผิวด้านบน ดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้ ๑ อัน ดอกเพศเมียรังไข่เล็กมาก มีออวุล ๑ เม็ด ผลไม่ปรากฏ
ไข่น้ำมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค พบตามแหล่งน้ำจืดทั่วไป มักขึ้นปะปนกับไม้น้ำอื่น ๆ ในต่างประเทศพบที่จีน ญี่ปุ่น อินเดีย ศรีลังกา ภูมิภาคมาเลเซีย ออสเตรเลีย แอฟริกา และอเมริกาเหนือ ใช้ทำอาหารได้.