ไข่นก

Diospyros scortechinii King & Gamble

ไม้ต้น เปลือกสีน้ำตาลคล้ำ โคนมักเป็นพูพอนต่ำ ใบเรียงสลับ รูปไข่หรือรูปขอบขนาน ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกเพศผู้แบบช่อกระจุก ดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยว ออกตามง่ามใบและตามกิ่งเหนือรอยแผลใบ ดอกสีขาวหรือเหลืองอ่อน ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด

ไข่นกเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๒๐ ม. ลำต้นเปลา เปลือกสีน้ำตาลคล้ำถึงสีดำ แตกเป็นร่องเป็นสะเก็ดทั่วไป กิ่งอ่อนเกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง โคนต้นมักเป็นพูพอนต่ำ

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๒.๕-๕.๕ ซม. ยาว ๗-๑๔ ซม. ปลายแหลมหรือหยักเป็นติ่งแหลม โคนมน แผ่นใบค่อนข้างบาง ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างในระยะแรกมีขนนุ่มประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๒ เส้น ปลายเส้นจรดกันก่อนถึงขอบใบ เส้นใบย่อยมีทั้งแบบเส้นร่างแหและเส้นขั้นบันได ด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างนูน ก้านใบยาว ๓-๖ มม. ในระยะแรกมีขนประปราย

 ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกเพศผู้แบบช่อกระจุก ดอกสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ออกตามง่ามใบ ก้านดอกยาว ๑-๒ มม. กลีบเลี้ยงยาว ๓-๔ มม. แยกหรือติดกันเล็กน้อยที่โคน ปลายแยก ๔ แฉก ด้านนอกมีขน ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๐.๗-๑ ซม. ปลายแยกเป็น ๔ แฉก เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เกสรเพศผู้ ๔-๘ อัน ดอกเพศเมียออกเดี่ยวตามกิ่งเหนือรอยแผลใบ ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงโคนติดกันเป็นรูประฆัง ส่วนกลีบดอกเหมือนกับดอกเพศผู้แต่ใหญ่กว่า รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปรี มีขนแน่น มี ๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียมีขนแน่น เกสรเพศผู้เป็นหมัน ๔ อัน

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปกลมรี เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๘-๑.๕ ซม. ยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. ผลอ่อนมีขนคลุม กลีบเลี้ยงติดทน รูปไข่กว้างหรือเกือบกลม ด้านนอกมีขน ด้านในเกลี้ยง สุกไม่เละ ก้านผลยาว ๓-๔ มม. เมล็ดรูปไต

 ไข่นกมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบขึ้นในป่าดิบชื้น ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๑๐๐-๓๐๐ ม. ในต่างประเทศพบที่มาเลเซีย.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ไข่นก
ชื่อวิทยาศาสตร์
Diospyros scortechinii King & Gamble
ชื่อสกุล
Diospyros
คำระบุชนิด
scortechinii
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- King, George
- Gamble, James Sykes
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- King, George (1840-1909)
- Gamble, James Sykes (1847-1925)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.จำลอง เพ็งคล้าย