ชื่ออื่น ๆ

ดอกหินญี่ปุ่น

     ดอกหินชนิดนี้เป็นพืชไร้ดอกใกล้เคียงเฟิร์น สามารถฟื้นจากสภาวะแห้งเหี่ยวได้ สูง ๑๐-๒๕ ซม. ต้น ตั้งและแข็ง มีรากหนาแน่น มีเหง้าสูงได้ถึง ๒๐ ซม. เส้น ผ่านศูนย์กลางเหง้าบริเวณโคน ๐.๕-๓ ซม. กิ่งแบน เรียง เวียนรอบลำต้น แตกกิ่งแบบขนนก ๒-๓ ชั้น กิ่งย่อย ๒-๕ คู่ กิ่งด้านล่างเรียงห่าง ๆ กิ่งด้านบนอัดแน่นเป็นกระจุกที่ ยอด กิ่งยาว ๓.๕-๖ ซม. กิ่งที่ติดกับลำต้นกว้าง ๑.๗-๒.๑ มม.
     ใบเดี่ยวคล้ายเกล็ด เรียงสลับเป็น ๔ แถวใน ระนาบเดียวกัน มีเส้นใบ ๑ เส้น ไม่มีก้านใบ ใบมีรูปร่างต่างกันเป็น ๒ แบบ คือ ใบแถวข้างเรียงด้านข้างของกิ่ง ด้านละ ๑ แถว รูปไข่กว้างถึงรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๐.๕- ๑.๒ มม. ยาว ๑.๓-๒.๕ มม. ปลายยาวคล้ายหาง โคนมน ขอบด้านในเป็นเยื่อบางใส แฉกแหลมไม่เป็นระเบียบ มีขนครุย ขอบด้ า นนอกมีแนวเยื่อบาง ๆ จักฟันเลื่อย ใบ แถวกลางเรียงซ้อนเหลื่อมกันตามแนวยาวของกิ่งเป็น ๒ แถว รูปขอบขนานถึงรูปรี กว้าง ๐.๓-๐.๙ มม. ยาว ๑.๕- ๒.๕ มม. ปลายยาวคล้ายหาง โคนรูปลิ่มถึงมน ขอบด้าน ในเป็นเยื่อบางใส จักฟันเลื่อย ใบง่ามกิ่งมี ๑ ใบ เรียงปิด ตำแหน่งรอยแยกของกิ่ง รูปไข่ถึงรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๐.๔-๑.๓ มม. ยาว ๐.๘-๒.๖ มม. ปลายยาวคล้ายหางโคนมน ขอบทั้ง ๒ ข้างเป็นเยื่อบางใส หยักซี่ฟันถึงจัก ฟันเลื่อยเป็นระเบียบ

     สตรอบิลัสออกที่ปลายกิ่ง รูปร่างเป็นแท่ง สี่เหลี่ยม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒ มม. ประกอบด้วยใบสร้าง อับสปอร์หรือสปอโรฟิลล์ ๒ แบบ รูปร่างเหมือนกัน เรียงเป็น ๔ แถวรอบแกน ตั้งฉากและซ้อนกัน แต่ละใบรูป สามเหลี่ยม กว้าง ๐.๘-๑ มม. ยาว ๑.๗-๑.๙ มม. ปลาย ยาวคล้ายหาง โคนกึ่งรูปหัวใจ ขอบเป็นเยื่อบางใส จักฟัน เลื่อย แต่ละซอกของสปอโรฟิลล์มี ๑ อับสปอร์ ใบสร้าง อับไมโครสปอร์และใบสร้างอับเมกะสปอร์เกิดการกระจาย ปะปนกันอยู่บนสตรอบิลัส อับไมโครสปอร์รูปคล้ายไต มีไมโครสปอร์จำนวนมาก สีเหลืองอมส้ม อับเมกะสปอร์ รูปทรงค่อนข้างกลมหรือเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย ภายในมักมี ๔ เมกะสปอร์ สีเหลือง
     ดอกหินชนิดนี้เป็นพรรณไม้หายาก มีเขตการ กระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบขึ้นตามซอกหินปูน บริเวณที่มีอากาศเย็นและมีแดด ส่องถึง ที่สูงจากระดับทะเล ๙๐๐-๑,๐๐๐ ม. ในต่าง ประเทศพบที่รัสเซีย อินเดีย เนปาล จีน เกาหลีเหนือ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น และฟิลิปปินส์.