กระดุมทอง

Melampodium divaricatum (Rich. ex Pers.) DC.

ชื่ออื่น ๆ
พิกุลทอง
ไม้ล้มลุก ใบเรียงตรงข้าม รูปรีกว้างหรือรูปไข่ แผ่นใบมีขนสาก ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ตามง่ามใบ ดอกสีเหลือง ดอกวงนอกรูปลิ้นเป็นดอกเพศเมียดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ผลรูปสามเหลี่ยม

กระดุมทองเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้ง สูง ๓๐-๕๐ ซม. มีขนทึบ

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีกว้างหรือรูปไข่ กว้าง ๑-๕ ซม. ยาว ๓-๑๐ ซม. ปลายแหลม โคนสอบ ขอบเรียบหรือหยักซี่ฟัน แผ่นใบมีขนสากทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๑ เส้น เห็นชัดเจน ก้านใบสั้น มีครีบ มีขนตามก้านใบและขอบครีบ

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ตามง่ามใบใกล้ยอด เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒.๗-๓ ซม. ก้านช่อดอก ยาว ๑-๘ ซม. โคนช่อมีใบประดับรูปรี เรียงซ้อนกัน ๒ ชั้น ชั้นนอก ๓-๕ ใบ โคนติดกัน ขอบใบประดับมีขนเรียงกันถี่


โคนใบประดับชั้นนอกใหญ่ขึ้นเมื่อดอกร่วงไป ดอกวงนอกเป็นดอกเพศเมีย มี ๘-๑๒ ดอก กลีบดอกสีเหลือง รูปรี กว้าง ๓-๔ มม. ยาว ๖-๘ มม. รังไข่เล็ก ยอดเกสรเพศเมียแยก ๒ แฉก ดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ โคนติดกันเป็นหลอดปลายแยก ๕ แฉก รังไข่ไม่สมบูรณ์และเป็นหมัน เกสรเพศผู้ ๕ อัน ยอดเกสรเพศเมีย ๑ อัน อยู่กลางกระจุกดอก

 ผลรูปสามเหลี่ยม ยอดแบน เมล็ดเล็ก สีดำเป็นมัน ยาว ๓-๔ มม. ด้านข้างเป็นเหลี่ยมและมีรอยย่น

 กระดุมทองเป็นพรรณไม้พื้นเมืองของอเมริกากลางขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กระดุมทอง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Melampodium divaricatum (Rich. ex Pers.) DC.
ชื่อสกุล
Melampodium
คำระบุชนิด
divaricatum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Richard, Louis Claude Marie
- Persoon, Christiaan Hendrik
- Candolle, Augustin Pyramus de
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Richard, Louis Claude Marie (1754-1821)
- Persoon, Christiaan Hendrik (1761-1836)
- Candolle, Augustin Pyramus de (1778-1841)
ชื่ออื่น ๆ
พิกุลทอง
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ.จิรายุพิน จันทรประสงค์