กระดุมทองเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้ง สูง ๓๐-๕๐ ซม. มีขนทึบ
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีกว้างหรือรูปไข่ กว้าง ๑-๕ ซม. ยาว ๓-๑๐ ซม. ปลายแหลม โคนสอบ ขอบเรียบหรือหยักซี่ฟัน แผ่นใบมีขนสากทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๑ เส้น เห็นชัดเจน ก้านใบสั้น มีครีบ มีขนตามก้านใบและขอบครีบ
ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ตามง่ามใบใกล้ยอด เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒.๗-๓ ซม. ก้านช่อดอก ยาว ๑-๘ ซม. โคนช่อมีใบประดับรูปรี เรียงซ้อนกัน ๒ ชั้น ชั้นนอก ๓-๕ ใบ โคนติดกัน ขอบใบประดับมีขนเรียงกันถี่
ผลรูปสามเหลี่ยม ยอดแบน เมล็ดเล็ก สีดำเป็นมัน ยาว ๓-๔ มม. ด้านข้างเป็นเหลี่ยมและมีรอยย่น
กระดุมทองเป็นพรรณไม้พื้นเมืองของอเมริกากลางขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป