กุหลาบพุกามเป็นไม้พุ่ม สูง ๒-๘ ม. กิ่งสีเขียวเข้มเป็นมัน
ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ กว้าง ๔-๗ ซม. ยาว ๖-๒๐ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนสอบขอบเป็นคลื่น แผ่นใบค่อนข้างหนา เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๗ เส้น ก้านใบยาว ๐.๕-๓ ซม. ตามง่ามใบมีหนาม ๑-๓๐ อัน สีน้ำตาลแดง แข็ง และปลายแหลม ยาว ๐.๕-๒ ซม. จำนวนหนามตามง่ามใบบนมีน้อยกว่าตามง่ามใบล่าง ๆ
ดอกสีส้ม ออกเดี่ยวหรือเป็นกลุ่ม ๒-๓ ดอกตามปลายกิ่ง ทยอยบาน เส้นผ่านศูนย์กลางดอกบาน ๔-๖ ซม. ก้านดอกอวบ ยาว ๐.๕-๑ ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางโคนก้าน ๓-๔ มม. ฐานดอกคล้ายกรวยห้าเหลี่ยม ขอบหยักเล็กน้อย มีใบประดับเล็ก ๆ ๔-๕ ใบ เรียงรายอยู่ที่ขอบฐานดอก ใบประดับ
ผลคล้ายฝักบัวหรือรูปกรวยห้าเหลี่ยม ด้านบนแบน เส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๕ ซม. ยาว ๓-๔ ซม. ผิวเป็นมัน ผลแก่สีเหลือง เมล็ดสีดำ รูปไข่กลับหรือรูปไต กว้าง ๔-๖ มม. ยาว ๕-๗ มม.
กุหลาบพุกามมีถิ่นกำเนิดแถบโคลัมเบีย ขึ้นได้ดีในที่ดินทรายหรือดินร่วน ขยายพันธุ์โดยการปักชำ.