ตะคร้ำหิน

Garuga floribunda Decne. var. floribunda

ไม้ต้นขนาดเล็ก ผลัดใบ เปลือกแตกเป็นสะเก็ด มีน้ำยางสีขาว ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงเวียน มีใบย่อย ๑๑-๑๗ ใบ รูปขอบขนาน ขอบหยักซี่ฟัน ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกเรียงเวียนที่ปลายกิ่งมี ๘-๑๑ ช่อ ดอกสีขาวนวลอมเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลม เกสรเพศเมียติดทน ติดเบี้ยว ฐานดอกแห้งติดทน เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มี ๑-๒ เมล็ด

ตะคร้ำหินเป็นไม้ต้น ผลัดใบ สูง ๕-๑๐ ม. เปลือกแตกเป็นสะเก็ด มีน้ำยางสีขาว

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงเวียน รวมก้านใบยาว ๑๗-๒๐ ซม. มีใบย่อย ๑๑-๑๗ ใบ เรียงตรงข้าม ด้านล่างเรียงเกือบตรงข้าม ใบย่อยรูปขอบขนาน กว้าง ๑.๕-๓ ซม. ยาว ๔-๙ ซม. ปลายแหลมยาว โคนรูปลิ่มกว้างหรือมนกลม เบี้ยว ขอบหยักซี่ฟัน เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน เส้นกลางใบนูนเล็กน้อยทางด้านบน นูนทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๘-๑๘ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบย่อยยาว ๒-๓ ซม. หูใบขนาดเล็ก รูปลิ่มแคบ ยาว ๒-๓ มม.

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกเรียงเวียนที่


ปลายกิ่ง มี ๘-๑๑ ช่อ ยาว ๓-๒๐ ซม. มีขนเล็กน้อย ดอกแน่น มีกลิ่นหอมอ่อน ใบประดับย่อยขนาดเล็ก ยาวประมาณ ๑ มม. ร่วงง่าย ก้านดอกยาว ๑-๓ มม. ดอกสีขาวนวลอมเหลือง ฐานดอกรูปถ้วย ยาวประมาณ ๒ มม. กว้าง ๒.๕-๓ มม. กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปสามเหลี่ยม กว้างและยาว ๐.๕-๑ มม. ด้านนอกมีขนสั้นนุ่ม กลีบดอก ๕ กลีบ รูปรี กว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๓ มม. มีขนสั้นนุ่ม เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร ติดระหว่างพูจานฐานดอก ก้านชูอับเรณูที่อยู่ตรงข้ามกลีบดอกสั้นกว่าที่อยู่ตรงข้ามกลีบเลี้ยงเล็กน้อย ยาว ๑.๕-๒ มม. แผ่ขยายช่วงโคน มีขนยาว อับเรณูมี ๒ พู ติดด้านหลัง แตกตามยาว รูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๑ มม. จานฐานดอกแนบติดฐานดอก ขอบจักเป็นพู ๑๐ พู เกลี้ยง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๕ ช่อง มีก้านสั้น รูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๕-๑ มม. มีขนยาว แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียหนา ยาว ๑.๕-๒.๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียจักตื้น ๕ พู

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๘ มม. มีขนเล็กน้อย มีเกสรเพศเมียติดทนที่ปลายผล ติดเบี้ยว ก้านผลยาว ๑-๓ มม. ฐานดอกแห้งติดทน เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มี ๑-๒ เมล็ด

 ตะคร้ำหินมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือตอนล่าง ภาคกลาง และภาคใต้ พบตามเขาหินปูน ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๑๐๐-๓๕๐ ม. ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ เป็นผลเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่ชวา บอร์เนียว ติมอร์ หมู่เกาะเซลีบีส หมู่เกาะซุนดา หมู่เกาะโมลุกกะ นิวกินี ทางตอนเหนือออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก

 ประโยชน์ ในหมู่เกาะโมลุกกะใช้ใบเลี้ยงแพะ.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตะคร้ำหิน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Garuga floribunda Decne. var. floribunda
ชื่อสกุล
Garugae
คำระบุชนิด
floribunda
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Decaisne, Joseph
ชื่อชนิดย่อย (ถ้ามี)
var. floribunda
ชื่อผู้ตั้งชนิดย่อย (ถ้ามี)
- -
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Decaisne, Joseph (1807-1882)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ราชันย์ ภู่มา