กุยช่าย

Allium tuberosum Rottler ex Spreng.

ไม้ล้มลุก มีเหง้า ใบรูปแถบ โคนเป็นกาบบางซ้อนสลับช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ชูขึ้นเหนือกลุ่มใบ ดอกสีขาว ผลกลมเมื่อแห้งแตกตามรอยประสานเป็น ๓ ซีก

กุยช่ายเป็นไม้ล้มลุก สูง ๓๐-๔๕ ซม. มีเหง้าเล็กและแตกกอ

 ใบแบน เรียงสลับ รูปแถบ ยาว ๓๐-๔๐ ซม. โคนเป็นกาบบางซ้อนสลับกัน

 ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ก้านช่อดอกยาว ๔๐-๔๕ ซม. โดยปรกติจะยาวกว่าใบ ดอกสีขาว กลิ่นหอม ออกในระดับเดียวกันที่ปลายก้านช่อดอก ก้านดอกยาวเท่ากัน มีใบประดับหุ้มช่อดอก เมื่อดอกเจริญขึ้นจะแตกออกเป็นริ้วสีขาว กลีบดอก ๖ กลีบ สีขาว ยาวประมาณ ๕ มม. โคนติดกัน ปลายแยกกลางกลีบดอกด้านนอกมีสันหรือเส้นสีเขียวอ่อนจากโคนกลีบไปหาปลาย ดอกบานกว้างประมาณ ๑ ซม. เกสรเพศผู้ ๖ อัน อยู่ตรงข้ามกับกลีบดอก เกสรเพศเมีย ๑ อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ

 ผลกลม กว้างและยาวประมาณ ๔ มม. ภายในมี ๓ ช่อง มีผนังกั้นตื้น ๆ เมื่อแก่แตกตามรอยประสาน มีเมล็ดช่องละ ๑-๒ เมล็ด สีน้ำตาล แบน ขรุขระ

 กุยช่ายเป็นพืชที่ปลูกกันในประเทศจีนมานานกว่า ๒,๐๐๐ ปี มีเขตการกระจายพันธุ์ทั่วไปในเอเชียตะวันออก แถบเทือกเขาหิมาลัย อินเดีย จีน และญี่ปุ่น

 ในไต้หวันมีปลูก ๒ พันธุ์ คือ พันธุ์สีเขียวที่ปลูกทั่วไปและพันธุ์ใบใหญ่สีขาวซึ่งเกิดจากการบังร่ม ในเอเชียตะวันออกใช้ทุกส่วนของต้นเป็นอาหารกันแพร่หลาย เมล็ดใช้เป็นสมุนไพรประกอบยารักษาโรคกระเพาะอาหารและแก้ท้องเสีย (Perry and Metzger, 1980).

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กุยช่าย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Allium tuberosum Rottler ex Spreng.
ชื่อสกุล
Allium
คำระบุชนิด
tuberosum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Rottler, Johan Peter
- Sprengel, Curt (Kurt, Curtius) Polycarp Joachim
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Rottler, Johan Peter (1749-1836)
- Sprengel, Curt (Kurt, Curtius) Polycarp Joachim (1766-1833)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นายจเร สดากร