ชื่ออื่น ๆ

บ้วนนีแช (จีน)

เขียวหมื่นปีเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้งตรง สูง ๐.๔-๑ ม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๒ ซม. บริเวณใกล้ปลายยอดสีเขียวเข้ม มักเห็นปล้องชัดเจน แต่ละปล้องยาว ๑-๔ ซม.

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่หรือรูปไข่แกมรูปใบหอก กว้าง ๕-๑๒ ซม. ยาว ๑๒-๒๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนมน ขอบเรียบ แผ่นใบหนา ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีเขียวอ่อน เส้นกลางใบเป็นสันนูนทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๖ เส้น ปลายเส้นโค้งขึ้น เส้นใบแซมมักเรียงขนานกับเส้นแขนงใบ ก้านใบยาว ๖-๒๐ ซม. โคนมักกว้าง กาบใบยาว ๒-๑๑ ซม. หรือโดยทั่วไปเกินครึ่งหนึ่งของความยาวก้านใบ ครีบเป็นแผ่นบาง

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลดมีกาบ รูปทรงกระบอก ตั้งตรง มี ๑-๓ ช่อ ออกที่ปลายยอดหรือตามง่ามใบใกล้ปลายยอด กว้าง ๒-๕ มม. ยาว ๒-๔ ซม. ก้านช่อดอกใต้กาบหุ้มช่อดอกยาว ๕-๑๔ ซม. ก้านช่อดอกเหนือกาบหุ้มช่อดอกยาว ๐.๕-๑ ซม. ติดกับผนังด้านในของกาบหุ้มช่อดอก กาบหุ้มช่อดอกรูปรี หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง ๑.๕-๒.๕ ซม. ยาว ๖-๑๐ ซม. ปลายแหลมหรือเป็นติ่งแหลม โคนมน แผ่นกาบหนา สีเขียว และเปลี่ยนเป็นสีเหลืองในเวลาต่อมา ดอกแยกเพศร่วมช่อ ไม่มีกลีบดอก สีเหลืองอ่อนหรือสีขาวนวล กลุ่มดอกเพศเมียติดอยู่ที่บริเวณโคนช่อ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๗ มม. ยาว ๐.๕-๑ ซม. มี ๘-๑๔ ดอก ติดในแนวทแยงกับผนังด้านในของกาบหุ้มช่อดอก รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปกรวยหรือรูปขวด กว้างประมาณ ๑ มม. สูง ๑-๒ มม. มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ยอดเกสรเพศเมียรูปจาน เหนือดอกเพศเมียมีดอกเพศผู้ที่เป็นหมันติด ๑-๒ แถว (พบน้อยมาก) ดอกเพศผู้มีจำนวนมาก ติดรอบแกนที่ปลายช่อ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๖ มม. ยาว ๒-๓.๕ ซม. ดอกเพศผู้รูปขอบขนานแคบ กว้างประมาณ ๑ มม. ยาว ๑-๒ มม. สูง ๑-๒ มม. เกสรเพศผู้ ๒ อัน

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปกลมหรือกลมรี กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๑-๒ ซม. สุกสีแดง เนื้อนุ่ม

 เขียวหมื่นปีมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ขึ้นตามป่าดิบชื้นและป่าเบญจพรรณผสม บนเขาหินปูน ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๕๐๐-๑,๕๐๐ ม. ออกดอกเดือนมีนาคม-พฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่จีนตอนใต้ ลาวตอนเหนือ และฟิลิปปินส์

 ในประเทศจีนใช้ลำต้นบดให้เป็นแป้งเหนียว ใช้ทาบริเวณที่ถูกสุนัขกัด รักษาบาดแผล.