ชบาเมเปิล

Hibiscus acetosella Welw. ex Hiern.

ชื่ออื่น ๆ
ชบาใบเมเปิลแดง (ทั่วไป)
ไม้ล้มลุกปีเดียวหรือหลายปี ทั้งต้นมีสีแดงคล้ำ ใบเดี่ยว เรียงเวียนห่าง รูปกลมถึงรูปไข่ มีแฉกรูปคล้ายใบหอก ๓-๕ แฉก ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุก ๒-๔ ดอกตามซอกใบ ดอกสีส้มหม่น กลางดอกสีม่วงอมแดง ผลแบบผลแห้งแตก ทรงรูปไข่ มีกลีบเลี้ยงติดทนหุ้มแนบกับผล เมล็ดจำนวนมาก รูปไตถึงรูปค่อนข้างกลม สีน้ำตาลเข้ม

ชบาเมเปิลเป็นไม้ล้มลุกปีเดียวหรือหลายปี สูง ๐.๒๕-๒ ม. แตกกิ่งบ้าง ทั้งต้นมีสีแดงคล้ำ ลำต้นเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียนห่าง รูปกลมถึงรูปไข่ กว้างและยาว ๒-๘ ซม. มีแฉกรูปคล้ายใบหอก ๓-๕ แฉก ปลายเกือบแหลมถึงมน โคนตัดหรือเว้าตื้น ขอบหยักมนห่าง ๆ เส้นโคนใบ ๓-๕ เส้น ที่โคนเส้นกลางใบด้านล่างมีต่อม ก้านใบยาว ๑-๑๑ ซม. สีแดงเกลี้ยง หูใบรูปใบหอก ยาว ๐.๕-๑ ซม. เกลี้ยง

 ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุก ๒-๔ ดอกตามซอกใบ ก้านดอกยาว ๕-๗ มม. มีข้อต่ออยู่กึ่งกลางก้านสั้นกว่าก้านใบ เกลี้ยง มีริ้วประดับ ๘-๑๐ ริ้ว สั้นกว่ากลีบเลี้ยง รูปช้อนแคบ กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. กางออก บนริ้วประดับแต่ละแฉกมีรยางค์ตั้งตรง ยาว ๓-๔ มม. ขอบมีขน กลีบเลี้ยงสีแดง โคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ยาว ๑.๕-๒ ซม. ปลายแยกเป็น ๕ แฉก รูปไข่ถึงรูปใบหอก กว้างประมาณ ๓ มม. ยาวประมาณ ๗ มม. แข็ง ปลายเรียวแหลม มีต่อมที่เส้นกลางกลีบขอบกลีบเป็นสัน มีขนแข็งตามสัน กลีบดอกสีส้มหม่นกลางดอกสีม่วงอมแดง เส้นผ่านศูนย์กลางดอก ๖-๗ ซม. มี ๕ กลีบ รูปไข่กลับเบี้ยว กว้าง ๒.๕-๓.๕ ซม. ยาว ๓-๔ ซม. ปลายมนกลม โคนสอบ ขอบเรียบมีเส้นกลีบตามยาวสีส้มแดง ด้านในเกลี้ยง ยกเว้นบริเวณโคนกลีบมีขนต่อม เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๑.๕-๒ ซม. มีอับเรณูติดทั่วหลอด ก้านชูอับเรณูที่เป็นอิสระ ยาวประมาณ ๑ มม. อับเรณูรูปขอบขนานกว้างยาวประมาณ ๑ มม. เกสรเพศเมียอยู่ภายในหลอดเกสรเพศผู้ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียวปลายแยกเป็น ๕ แฉก แฉกยาว ๓-๕ มม. โผล่พ้นหลอดเกสรเพศผู้ ยอดเกสรเพศเมียสีแดงเข้ม แบนคล้ายจาน มีขนยาว

 ผลแบบผลแห้งแตก ทรงรูปไข่ กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๐.๙-๒.๕ ซม. ปลายเรียวแหลมและมีจะงอยแหลม ผิวเป็นตุ่มและมีขนแข็ง มีกลีบเลี้ยงติดทนหุ้มแนบกับผล เมล็ดจำนวนมาก รูปไตถึงรูปค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง ๒.๕-๓ มม. ผิวเป็นตุ่มเล็ก เกลี้ยงหรือเกือบเกลี้ยง สีน้ำตาลเข้ม

 ชบาเมเปิลเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีเขตการกระจายพันธุ์ในแถบร้อนของแอฟริกาและอเมริกานำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับในประเทศไทย ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี

 ประโยชน์ ใบและยอดอ่อนเป็นสมุนไพร.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ชบาเมเปิล
ชื่อวิทยาศาสตร์
Hibiscus acetosella Welw. ex Hiern.
ชื่อสกุล
Hibiscus
คำระบุชนิด
acetosella
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Welwitsch, Friedrich Martin Josef
- Hiern, William Philip
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Welwitsch, Friedrich Martin Josef (1806-1872)
- Hiern, William Philip (1839-1925)
ชื่ออื่น ๆ
ชบาใบเมเปิลแดง (ทั่วไป)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางลีนา ผู้พัฒนพงศ์