กาวกะปอม

Rhynchosia minima (L.) DC.

ไม้เถาล้มลุก ลำต้นเป็นเหลี่ยม ใบประกอบแบบขนนกมีสามใบย่อย เรียงสลับใบย่อยรูปไข่กลับ ช่อดอกแบบช่อกระจะออกตามง่ามใบ ดอกรูปดอกถั่ว สีเหลือง มีขีดสีม่วง ฝักรูปแถบ แก่จัดแตกตามรอยประสาน

กาวกะปอมเป็นไม้เถาล้มลุก ทอดเลื้อยตามพื้นดินหรือ ขึ้นพันต้นไม้อื่น ลำต้นเรียวเล็กเป็นเหลี่ยม และเป็นร่องตื้น ๆ ยาว ๐.๕-๑.๕ ม. กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยม มีขนนุ่มสั้น ๆ

 ใบประกอบแบบขนนกมีสามใบย่อย เรียงสลับ ก้านใบ ประกอบยาว ๒-๔ ซม. หูใบเรียวแหลม ยาว ๑.๕-๓ มม. ใบย่อยขนาดใกล้เคียงกัน ใบย่อยใบกลางปลายกว้างมนและมีติ่งแหลม โคนสอบ ขนาดใหญ่กว่าใบย่อยคู่ข้างเล็กน้อย ใบย่อยคู่ข้างเบี้ยวคล้ายคางหมู กว้างและยาว ๑.๕-๓ ซม. ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนประปรายและมีจุดเล็ก ๆ สีแดงทั่วไปเส้นแขนงใบข้างละ ๒-๓ เส้น คู่แรกออกจากโคนใบ เส้นร่างแหเห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบย่อยสั้น

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามง่ามใบ ยาว ๓-๕ ซม. บางครั้งยาวได้ถึง ๑๐ ซม. มี ๖-๑๐ ดอก แต่อาจมีถึง ๒๐ ดอก ดอกเล็ก รูปดอกถั่ว สีเหลืองมีขีดสีม่วง กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ จะยาวขึ้นเมื่อเป็นผล โคนกลีบติดกันขึ้นมาจนถึงประมาณกึ่งกลางกลีบ แต่ละกลีบมีขนาดใกล้เคียงกัน กลีบล่างค่อนข้างยาวกว่ากลีบอื่นทั้งหมด ยกเว้นกลีบคู่บนสุดซึ่งติดกันเกินกว่าครึ่งหนึ่งของความยาว ด้านนอกมีขนประปรายกลีบดอก ๕ กลีบ เล็กมาก กลีบกลางใหญ่กว่า รูปไข่กลับปลายมน ด้านหลังกลับมีขนประปราย กลีบคู่ล่างติดกันเป็นรูปเรือ เกสรเพศผู้ ๑๐ อัน ๙ อัน ติดกันเป็นแผ่นหุ้มช่วงล่างของรังไข่ อีกอันแยกเป็นอิสระอยู่ด้านบนของรังไข่ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๒ เม็ด ๒ เม็ด

 ฝักรูปแถบ กว้างประมาณ ๕ มม. ยาวประมาณ ๑.๕ ซม. ปลายมนมีติ่งแหลม โคนเรียวแคบ มีขนประปราย เมื่อแก่แตกออกเป็น ๒ ซีก มี ๒ เมล็ด ขนาดเล็กมาก สีดำหม่น รูปไต

 กาวกะปอมมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค ขึ้นในดินทรายในที่โล่งแจ้งบนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน ๓๐๐ ม. ในต่างประเทศพบในทวีปเอเชียเขตร้อน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
กาวกะปอม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Rhynchosia minima (L.) DC.
ชื่อสกุล
Rhynchosia
คำระบุชนิด
minima
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl von
- Candolle, Augustin Pyramus de
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl von (1707-1778)
- Candolle, Augustin Pyramus de (1778-1841)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.ชวลิต นิยมธรรม