เงาะป่า ๒

Nephelium maingayi Hiern

ชื่ออื่น ๆ
แกแด (ใต้); แรแด (มลายู-นราธิวาส)
ไม้ต้น ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงสลับ ใบย่อย ๒-๑๐ ใบ รูปรีถึงรูปไข่กลับ ดอกแยกเพศต่างต้นหรือร่วมต้น ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบหรือตามยอด ดอกสีเขียวอ่อนถึงค่อนข้างเหลืองหรือสีขาว ผลคล้ายผลแห้งแตกรูปทรงรีแบน ผิวเป็นปุ่ม สุกสีแดง สีน้ำตาล หรือสีดำมี ๑ เมล็ด มีเยื่อหุ้มเป็นเนื้อนุ่มสีขาว กินได้ รสหวาน

เงาะป่าชนิดนี้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๔๐ ม. โดยทั่วไปเปลือกมีสีค่อนข้างเทาถึงสีขาว พบบ้างที่เปลือกสีค่อนข้างน้ำตาลหรือค่อนข้างแดง เรียบหรือมีช่องอากาศเล็ก ๆ หรือแตกเป็นร่องและล่อนเป็นสะเก็ด กิ่งอ่อนเกลี้ยง

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงสลับ ก้านใบยาว ๑-๑๐ ซม. รูปคล้ายทรงกระบอก ไม่มีหูใบ แกนกลางเมื่อยังอ่อนค่อนข้างเกลี้ยง ใบย่อย ๒-๑๐ ใบ รูปรีถึงรูปไข่กลับ กว้าง ๒.๘-๙ ซม. ยาว ๕.๘-๒๒ ซม. ปลายมนถึงเรียวแหลม โคนสอบเรียวถึงแหลมหรือมนกว้าง ขอบเรียบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน เกลี้ยง ด้านล่างสีเขียวอมเหลือง ค่อนข้างเกลี้ยงหรือมีขนประปรายตามเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบ ไม่มีต่อมใบ เส้นกลางใบทางด้านบนเป็นร่องถึงนูน เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๐ เส้น ด้านบนเป็นร่องเล็กน้อยถึงเด่นชัด เส้นใบย่อยแบบร่างแห เห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบย่อยยาว ๐.๔-๑.๘ ซม.

 ดอกแยกเพศต่างต้นหรือร่วมต้น ช่อดอกคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบหรือตามยอด ดอกเล็ก


สมมาตรตามรัศมี สีเขียวอ่อนถึงสีค่อนข้างเหลืองหรือสีขาว กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเกือบตลอดหรือโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น ๕ แฉกคล้ายรูปสามเหลี่ยม ยาว ๑-๑.๓ มม. ไม่มีกลีบดอกจานฐานดอกรูปวงแหวน มีขนหรือเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๔-๖ เกสร ก้านชูอับเรณูมีขน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีก้านสั้น รูปทรงรี มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียอยู่ทางด้านข้างของรังไข่ ยอดเกสรเพศเมียเป็น ๒ พู

 ผลคล้ายผลแห้งแตก รูปทรงรี แบน กว้าง ๑.๓-๑.๘ ซม. ยาว ๒-๒.๘ ซม. และหนา ๑-๑.๓ ซม.แตกที่ปลาย โคนผลคอดเป็นก้าน ยาว ๒-๓ มม. ผิวผลเป็นปุ่ม เกลี้ยง มีก้านยอดเกสรเพศเมียติดทนเป็นจะงอย บริเวณใต้จะงอยมีขนประปราย เปลือกผลหนา ๑-๑.๕ มม. ผลสุกสีแดง สีน้ำตาล หรือสีดำ มี ๑ เมล็ดมีเยื่อหุ้มเป็นเนื้อนุ่มสีขาว กินได้ รสหวาน

 เงาะป่าชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบขึ้นตามป่าดิบชื้น ตามไหล่เขาและสันเขา ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๑,๖๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่มาเลเซีย เกาะสุมาตรา และเกาะบอร์เนียว.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เงาะป่า ๒
ชื่อวิทยาศาสตร์
Nephelium maingayi Hiern
ชื่อสกุล
Nephelium
คำระบุชนิด
maingayi
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Hiern, William Philip
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1839-1925)
ชื่ออื่น ๆ
แกแด (ใต้); แรแด (มลายู-นราธิวาส)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ.บุศบรรณ ณ สงขลา