คดสัง

Combretum trifoliatum Vent.

ชื่ออื่น ๆ
กรด (ตะวันตกเฉียงใต้); กรด, หญ้ายอดดำ (เหนือ); จุด, ชุด, ย่านตุด (ใต้); เบน, เปือย (ตะวันออกเฉียงเหน
ไม้พุ่มรอเลื้อย กิ่งอ่อนเป็นสันสี่เหลี่ยมและมีขนสีนํ้าตาลแดงหนาแน่น ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก มักเรียงเป็นวง วงละ ๓ ใบ รูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปรีแกมรูปใบหอก ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนงหรือช่อกระจะเชิงประกอบ ช่อย่อยแบบช่อเชิงลด ออกตามปลายกิ่งและตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกสีขาวอมเหลืองอ่อน ผลแบบผลผนังชั้นในแข็งรูปทรงรี มีสันแข็งตามยาวคล้ายปีก (๓-)๔(-๕) สันเมล็ดรูปกระสวย มี ๕ เหลี่ยม

คดสังเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย กิ่งอ่อนเป็นสันสี่เหลี่ยมและมีขนสีนํ้าตาลแดงหนาแน่น เมื่อแก่ขนจะค่อย ๆ หลุดร่วงไปและสันจะลดมุมลง เปลือกเรียบ สีเทาอมขาว

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก มักเรียงเป็นวง วงละ ๓ ใบ รูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปรีแกมรูปใบหอก กว้าง ๒-๕ ซม. ยาว ๖.๕-๑๒ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนมนหรือสอบเรียว ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบหนา ด้านบนสีเขียวเข้ม เกลี้ยงเป็นมัน ด้านล่างสีอ่อนกว่า ใบอ่อนมีขนประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๑๑ เส้น เส้นใบย่อยคล้ายขั้นบันได เห็นได้ทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๐.๕-๑ ซม. เมื่ออ่อนมีขนประปราย

 ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนงหรือช่อกระจะเชิงประกอบ ออกตามปลายกิ่งและตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อย่อยแบบช่อเชิงลด ยาว ๓-๕ ซม. ทุก


ส่วนมีขนสีน้ำตาลแดง ในแต่ละช่อมีทั้งดอกแยกเพศและดอกสมบูรณ์เพศปะปนกัน ใบประดับเรียวแหลม ยาว ๒.๕-๓.๕ มม. มีขนสั้นหนานุ่ม กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น ๕ แฉก ยาว ๒-๒.๕ มม. ปลายเรียวแหลม ด้านในมีขน กลีบดอกสีขาวอมเหลืองอ่อน มี ๕ กลีบ รูปรีแกมรูปไข่ เป็นเยื่อบาง ๆ และมีขนประปราย ร่วงง่าย ปลายกลีบยาวยื่นพ้นกลีบเลี้ยง ออกมาเล็กน้อย เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร แต่ละเกสรยาว ๐.๕-๑.๕ มม. เรียงเป็น ๒ วงบนจานฐานดอกซึ่งมีขนหนาแน่น รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ รูปรี ยาวประมาณ ๑ มม. มี ๑ ช่อง มีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๑.๕-๒ มม. ปลายเรียวแหลม

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงรี โค้งเล็กน้อยกว้างประมาณ ๑.๕ ซม. ยาว ๒.๕-๓ ซม. มีสันแข็งตามยาวคล้ายปีก (๓-)๔(-๕) สัน เมล็ดรูปกระสวยมี ๕ เหลี่ยม

 คดสังมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค พบขึ้นตามป่าพรุ ป่าเบญจพรรณชื้น และป่าดิบแล้งใกล้แหล่งนํ้า ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับน้ำทะเลถึง ประมาณ ๒๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมีนาคมถึงธันวาคมในต่างประเทศพบที่อินเดีย พม่า และกัมพูชา.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
คดสัง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Combretum trifoliatum Vent.
ชื่อสกุล
Combretum
คำระบุชนิด
trifoliatum
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Ventenat, Étienne Pierre
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1757-1808)
ชื่ออื่น ๆ
กรด (ตะวันตกเฉียงใต้); กรด, หญ้ายอดดำ (เหนือ); จุด, ชุด, ย่านตุด (ใต้); เบน, เปือย (ตะวันออกเฉียงเหน
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.จำลอง เพ็งคล้าย