เงานกเป็นไม้พุ่มถึงไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๔ ม. พบทั้งผลัดใบและไม่ผลัดใบ มีขนปกคลุมทั้งขนธรรมดาและขนรูปดาว มีเกล็ดคล้ายต่อมสีออกส้ม พบบ้างที่มีสีขาว
ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่ถึงรูปรี พบบ้างกึ่งรูปไข่กลับ กว้าง ๑.๕-๑๑ ซม. ยาว ๓.๒-๒๔.๕ ซม.ปลายเรียวแหลมเป็นติ่งหรือยาวคล้ายหาง โคนหยักเว้าตื้นถึงโคนสอบ ขอบหยักซี่ฟันเป็นต่อมถึงค่อนข้างเรียบแผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ด้านบนเกลี้ยง มีต่อมกลม ๒ คู่ อยู่เกือบขอบใบใกล้โคนใบ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๓-๐.๕ มม. ด้านล่างค่อนข้างเกลี้ยง มีเกล็ดคล้ายต่อมที่ซอกเส้นแขนงใบ และมักมีกลุ่มขนด้วย เมื่อแห้งสีออกน้ำตาล เส้นแขนงใบออกแบบขนนก ก้านใบยาวได้ถึง ๘ ซม. เกลี้ยง หูใบรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๑-๑.๗ มม. ยาว ๒-๓.๒ มม.
ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อกระจะสั้นคล้ายช่อกระจุกแยกแขนง ออกที่ปลายยอดหรือตามกิ่ง ช่อเดี่ยว พบน้อยที่ออกเป็นคู่ ช่อดอกเพศผู้ยาวได้ถึง ๔๓ ซม. ในแต่ละข้อมีดอกประมาณ ๗ ดอก ใบประดับรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๑.๔-๒.๒ มม. ยาว ๑.๗-๒.๒ มม. ดอกเพศผู้สีเหลืองอ่อน กลิ่นหอมอ่อน เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕.๗-๘ มม. ก้านดอกยาว ๖.๒-๗ มม.กลีบเลี้ยง ๔ กลีบ แยกกัน รูปรี กว้าง ๒-๒.๗ มม. ยาว ๓.๒-๔ มม. เกสรเพศผู้ ๓๕-๔๕ เกสร ยาว ๒-๒.๘ มม.สีนวล มีแกนอับเรณูกว้าง ไม่มีเกสรเพศเมียเป็นหมันช่อดอกเพศเมียยาวได้ถึง ๒๘ ซม. ใบประดับรูปสามเหลี่ยม กว้าง ๑-๑.๗ มม. ยาว ๑-๒ มม. ดอกเพศเมียสีเขียวออกแดง เส้นผ่านศูนย์กลาง ๐.๘-๑.๕ ซม.มักออกเดี่ยวในแต่ละข้อ หรือพบบ้างที่มี ๒ ดอก ก้านดอกยาวประมาณ ๔ มม. เมื่อเป็นผลยาวได้ถึง ๑.๕ ซม.กลีบเลี้ยงส่วนมากมี ๖ กลีบ รูปไข่ กว้าง ๑-๑.๘ มม.ยาวประมาณ ๓-๓.๘ มม. พบน้อยที่ยาวได้ถึง ๖ มม. มักติดทน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ สีเขียวออกเหลืองอ่อนกว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๑.๘ มม. มี ๓ ช่องแต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด มีหนามยาวได้ถึง ๓.๕ มม.ก้านยอดเกสรเพศเมียยาว ๑.๓-๓ มม. ยอดเกสรเพศเมียยาว ๐.๙-๑.๓ ซม.
ผลแบบผลแห้งแตกเป็น ๓ พู รูปทรงค่อนข้างกลม กว้างประมาณ ๑ ซม. ยาวประมาณ ๑.๘ ซม. สีน้ำตาลออกเขียว มีขนและเกล็ดคล้ายต่อม มีหนามทั่วไปและร่วงง่าย หนามส่วนมากมีขนที่ปลาย แกนผลยาวประมาณ ๑ ซม. เมล็ดกึ่งรูปทรงรี กว้าง ๘-๙.๕ มม.ยาวประมาณ ๑ ซม. หนา ๘-๙ มม.
เงานกมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ พบตามที่โล่งใกล้น้ำในป่าผลัดใบและป่าดิบเขา ที่สูงจากระดับทะเล ๖๕๐-๒,๑๐๐ ม. ออกดอกเดือนเมษายนถึงตุลาคม เป็นผลเดือนมิถุนายนถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดียและเมียนมา.