ซำซำเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นตั้งตรง สูงประมาณ ๕๐ ซม. ต้นและกิ่งเป็นสี่เหลี่ยม มีขนสั้นหลายเซลล์สีขาวหนาแน่น

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปใบหอก รูปรี หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๐.๕-๓ ซม. ยาว ๓-๑๐ ซม. ปลายแหลมหรือมน โคนสอบเรียว ขอบเรียบเป็นคลื่น แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง มีขนสั้นสีขาวหนาแน่นทั้ง ๒ ด้าน เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๒ เส้น เห็นชัดทางด้านบน ก้านใบยาว ๐.๒-๒ ซม. มีขนสั้นสีขาวหนาแน่น

 ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ กว้าง ๑-๑.๔ ซม. ยาว ๒-๒.๕ ซม. ก้านดอกสั้นหรือไร้ก้าน มี ๔-๖ ดอก ใบประดับขนาดเล็ก รูปใบหอกกว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๔ มม. มีขนสั้นสีขาวหนาแน่น ใบประดับย่อยรูปขอบขนานแคบ ยาวเท่ากลีบเลี้ยง กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันประมาณครึ่งหนึ่งของหลอดกลีบ กลีบดอกรูปปากเปิด สีม่วงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด โป่งออกด้านบน ยาวประมาณ ๑ ซม. ด้านนอกมีขนต่อม ปลายแยกเป็น ๒ ซีก ซีกบนสั้น ปลายแยกเป็น ๒ แฉก ซีกล่างสั้นปลายแยกเป็น ๓ แฉก ด้านในมีขนยาวประปรายเกสรเพศผู้ ๔ เกสร อยู่เป็นคู่ ยาวไม่เท่ากัน ติดภายในหลอด กลีบดอก ก้านชูอับเรณูเกลี้ยง คู่สั้นยาวประมาณ ๑ ซม. คู่ยาวยาวประมาณ ๔ ซม. อับเรณูยาว ๒ มม. จานฐานดอกเป็นวงกลม รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสีขาว ยาวประมาณ ๒ ซม. มีขนและขนต่อมประปรายบริเวณโคน

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปขอบขนาน ปลายแหลม ยาวประมาณ ๑.๒ ซม. เมล็ดแบน รูปทรงค่อนข้างกลม มีปีกบาง เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๐.๑ มม. ก้านเมล็ดแข็งและเป็นตะขอ

 ซำซำมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบขึ้นตามป่าดิบแล้งริมลำธาร เจริญในบริเวณดินทรายชื้นแฉะ สภาพร่มรำไรออกดอกประมาณเดือนมีนาคม ในต่างประเทศพบที่อินเดีย เมียนมา เวียดนาม กัมพูชา และคาบสมุทรมลายู.