ซำซาเตี้ยเป็นไม้พุ่ม ทอดชูยอด สูงได้ถึง ๖๐ซม. กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่ม

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปไข่กว้างถึงรูปรีหรือรูปไข่กลับ กว้าง ๑.๓-๕ ซม. ยาว ๓-๘ ซม. ปลายมนหรือแหลมทู่ โคนมนกลม ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ด้านบนค่อนข้างมีขนหยาบแข็งหรือเกือบเกลี้ยง ด้านล่างมีขนสั้นนุ่มหนาแน่นหรือกระจายทั่วไป แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง เส้นแขนงใบข้างละ ๗-๑๐ เส้น เชื่อมกันใกล้ขอบใบ เส้นใบย่อยแบบร่างแหหรือแบบขั้นบันได เห็นชัดทางด้านล่าง ก้านใบยาว ๓-๕ มม. มีขนสั้นหนานุ่ม หูใบรูปสามเหลี่ยมแคบ กว้างประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๖ มม. ด้านนอกมีขนประปราย ติดทน

 ดอกแยกเพศร่วมต้น ออกเป็นกระจุกตามซอกใบ แต่ละกระจุกมี ๓-๖ ดอก ก้านดอกสั้นมากดอกขนาดเล็ก สีเหลืองอมขาว กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่แคบ กว้างประมาณ ๑ มม. ยาว ๑.๕-๒ มม. เนื้อหนา ด้านนอกมีขน ขอบกลีบเรียงจดกันในดอกตูม ติดทน กลีบดอก ๕ กลีบ รูปกลมถึงรูปรี กว้าง ๐.๗-๑.๒ มม. ยาว ๐.๘-๑.๔ ซม. ปลายกว้างและตัด มีรอยบากเล็ก ๆ โคนสอบแคบ ดอกเพศผู้โคนกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย เมื่อบานไม่แผ่กว้าง เส้นผ่านศูนย์กลาง ๔-๕ มม. จานฐานดอกรูปวงแหวน เกสรเพศผู้ ๕ เกสร โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๑ มม. ส่วนของก้านชูอับเรณูที่แยกกันยาวประมาณ ๐.๕ มม. อับเรณูรูปรีสั้น กว้าง ๐.๔-๐.๗ มม. ยาว ๐.๖-๐.๙ มม. มีเกสรเพศเมียที่เป็นหมันรูปทรงกระบอก ดอกเพศเมียมีเส้นผ่านศูนย์กลาง ๕-๖ มม. ก้านดอกยาวได้ถึง ๑ มม. มีจานฐานดอกรูปหลอดซ้อนอยู่ภายในอีก ๑ วง ซึ่งเมื่อเป็นผลจะแตกออกเป็นเกล็ด รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงกลมเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑ มม. มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด แต่เจริญเพียงเม็ดเดียว ก้านยอดเกสรเพศเมียโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๒ แฉก ยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๑ มม. แยกเป็น ๒ พู

 ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงกลม ค่อนข้างแบน มี ๒ พู ปลายเว้า กว้าง ๓-๕ มม. ยาว ๕-๗ มม. หนา ๔-๖ มม. สีออกแดงอมดำหม่น เมล็ดสีน้ำตาลออกดำ ด้านบนมีร่อง รูปทรงค่อนข้างกลม กว้างประมาณ ๓.๘ มม. ยาวประมาณ ๔ มม. หนาประมาณ ๒.๕ มม. มี ๒ เมล็ด

 ซำซาเตี้ยมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงใต้ พบขึ้นในดินทรายหรือดินลูกรังตามป่าผลัดใบ ป่าเต็งรัง ที่สูงจากระดับทะเลประมาณ ๔๖๐ ม. ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีน.