กะพวงมะพร้าวเป็นไม้ต้น ผลัดใบ สูง ๗-๑๕ ม. เปลือกสีขาว กิ่งอ่อนมีขนสีเหลือง
ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่หรือรูปขอบขนานแกมรี กว้าง ๕-๗.๕ ซม. ยาว ๑๐-๑๕ ซม. ปลายเรียวแหลม โคนสอบรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างมีขนหรือมีขนตามเส้นใบ เส้นแขนงใบข้างละ ๘-๑๓ เส้น ก้านใบยาว ๑-๒ ซม.
ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อย่อยแบบช่อกระจุกแน่น มีหลายช่ออยู่รวมกัน แต่ละช่อมีวงใบประดับ ๕-๖ ชั้น รูปขอบขนานแกมรูปไข่ มีขนที่ปลาย กว้าง ๔-๖ มม. ยาวประมาณ ๕ มม. มี ๕-๖ ดอก กลีบเลี้ยงลดรูปเป็นเส้นยาว ๕-๗ มม. ที่ปลายเส้นมีขนยาวประมาณ ๑ มม. ๒-๓ เส้น กลีบดอกสีขาวหรือม่วง โคนติดกันเป็นหลอดยาวประมาณ ๕ มม. ปลายจัก ๕ จัก เกสรเพศผู้ ๕ อัน รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด
ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ยาว ๓-๔ มม. มีสันตามยาว ๑๐ สัน เกลี้ยงหรือมีขนห่าง ๆ ปลายมีขน
กะพวงมะพร้าวมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือและภาคใต้ ในต่างประเทศพบที่เทือกเขาหิมาลัยตอนใต้ อินเดีย ศรีลังกา และภูมิภาคมาเลเซีย
ในมาเลเซียใช้ยาชงจากต้นเป็นยาช่วยย่อย อินโดนีเซียใช้เปลือกเคี้ยวบำบัดโรคริดสีดวงทวารหนักในระยะแรกเริ่ม.