ชื่ออื่น ๆ

พอครา (นครศรีธรรมราช); โพหน่วย, มุหมู (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); เมาะโม (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ยุกเยา (

กะทังเป็นไม้ต้น ไม่ผลัดใบหรือผลัดใบเป็นบางส่วนในระยะเวลาสั้น สูง ๑๐-๑๕ ม. เปลือกเรียบหรือขรุขระเล็กน้อยสีเทา กิ่งอ่อนมีขนสีเหลืองอ่อน

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี รูปไข่กลับ หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ กว้าง ๔-๙ ซม. ยาว ๘-๒๐ ซม. ปลายมนหรือแหลมเล็กน้อย โคนสอบ มนหรือเว้าเล็กน้อย ขอบเรียบ เส้นแขนงใบข้างละประมาณ ๑๖ เส้น แผ่นใบด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีเขียวอ่อน มีขนนุ่มสีเหลืองอ่อนประปราย เส้นกลางใบและเส้นแขนงใบเห็นชัดเจน ก้านใบยาว ๑-๓ ซม. มีขนประปรายหรือเกลี้ยง ใบเมื่อขยี้มีกลิ่นเหม็น

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงสั้น ๆ ออกเป็นกระจุกเหนือรอยแผลใบและตามง่ามใบ แกนช่อดอกยาว ๒-๔ มม. มีขนมีใบประดับ ๔-๖ ใบ ดอกแยกเพศต่างต้น มี ๔-๘ ดอกสีเหลืองอ่อน เมื่อบานกว้างประมาณ ๘ มม. ก้านดอกยาว ๔-๗ มม. กลีบรวมโคนติดกันคล้ายรูปถ้วยตื้น ๆ ปลายแยกเป็น ๕-๖ แฉก ดอกเพศผู้มีเกสรเพศผู้จำนวนมาก ออกเป็นกลุ่มก้านชูอับเรณูมีขนยาว อับเรณูเป็นช่องมีฝาเปิด รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด

 ผลแบบผลเมล็ดเดียวแข็ง รูปไข่หรือรูปรี ยาว ๐.๘-๑.๒ ซม. ติดอยู่บนฐานรูปถ้วยซึ่งเจริญมาจากกลีบรวมผลสุกสีดำ มีเมล็ดแข็ง ๑ เมล็ด

 กะทั่งมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามที่โล่งในป่าดิบ บริเวณลำธารป่าเบญจพรรณ และป่ารุ่นที่ชุ่มชื้นทั่วไปบนพื้นที่ราบและตามลาดเขา ในต่างประเทศพบที่ภาคใต้ของจีน อินเดีย พม่า ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย และอินโดนีเซีย.