ไคร้จำปาเป็นไม้ต้น สูง ๕-๗ ม. แตกกิ่งตํ่าเรือนยอดค่อนข้างทึบ มีขนนุ่มตามกิ่งอ่อน
ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปใบหอกหรือรูปใบหอกกลับ กว้าง ๑.๕-๓.๕ ซม. ยาว ๕-๑๖ ซม. ปลายแหลมหรือมน โคนสอบเรียว ขอบจักถี่ แผ่นใบหนา ใบอ่อนมีขนนุ่มตามผิวใบด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ ๘-๑๗ เส้น ปลายเส้นโค้งและจรดกันก่อนถึงขอบใบ มักมีตุ่มหูด ตามง่ามเส้นแขนงใบ ก้านใบยาว ๐.๓-๑.๕ ซม.
ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ยาว ๔-๗ ซม. ห้อยลง ก้านดอกยาว ๒-๕ ซม. กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปใบหอก กว้าง ๓-๔ มม. ยาว ๒-๒.๗ ซม. มีขนประปรายทั่ง ๒ ด้าน กลีบดอก ๕ กลีบ สีขาว รูปลิ่ม กว้าง ๐.๘-๑ ซม. ยาว ๒-๒.๗ ซม. มีขนประปรายทั้ง ๒ ด้าน บริเวณโคนกลีบด้านในมีกลุ่มขนยาว ๒ กระจุก ปลายกลีบจักเป็นริ้ว เกสรเพศผู้ ๓๐-๖๐ เกสร ติดรวมอยู่เป็นกระจุกรอบรังไข่ รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปทรงกลม เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเกลี้ยง
ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปกระสวยหรือรูปทรงรี กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๔-๔.๕ ซม. ผิวบางเรียบ เกลี้ยง ก้านผลยาว ๒-๕ ซม. เมล็ดรูปกระสวยแข็ง มี ๑ เมล็ด
ไคร้จำปามีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบขึ้นตามลำห้วยในป่าดิบและป่าเบญจพรรณชื้น ที่สูงจากระดับน้ำทะเล ๒๐๐-๖๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนมกราคมถึงพฤษภาคม ในต่างประเทศพบที่พม่า จีน และเวียดนาม.