จูดสามเหลี่ยม

Eleocharis spiralis (Rottb.) Roem. et Schult.

ไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า มีไหลเรียวยาว ลำต้นเหนือดินขึ้นรวมกันเป็นกระจุกแต่ละต้นรูปสามเหลี่ยม ใบลดรูปเป็นกาบใบ สีเขียวอ่อนจนถึงสีม่วง เรียงเวียน ลักษณะเป็นปลอกหุ้มโคนต้น ช่อดอกแบบช่อเชิงลด มีช่อดอกย่อยช่อเดียวออกตามปลายลำต้น ช่อดอกย่อยประกอบด้วยกาบจำนวนมาก สีน้ำตาลแกมเหลือง รูปไข่กลับกว้างแต่ละกาบมีดอก ๑ ดอก กลีบรวมลดรูปเป็นเส้น ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ขนาดเล็ก สีน้ำตาลดำ ทรงรูปไข่กลับถึงทรงรูปไข่ แบนด้านข้าง ตรงกลางนูนเป็นสามเหลี่ยม เมล็ดรูปคล้ายผล

จูดสามเหลี่ยมเป็นไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นเหง้า มีไหลเรียวยาว กว้างประมาณ ๓ มม. ลำต้นเหนือดินขึ้นรวมกันเป็นกระจุก แต่ละต้นรูปสามเหลี่ยม พบน้อยมากที่เป็นรูปทรงกระบอก ผิวเรียบสีเขียว กว้าง ๒-๔ มม. สูง ๓๐-๖๐ ซม. ปลายเรียวแหลม

 ใบลดรูปเป็นกาบใบ สีเขียวอ่อนจนถึงสีม่วงเรียงเวียน ลักษณะเป็นปลอกหุ้มโคนต้น บางเป็นเยื่อยาวประมาณ ๑๗ ซม. ปลายกาบแผ่ออกเป็นแผ่นยาว ๑-๔ มม.

 ช่อดอกแบบช่อเชิงลด มีช่อดอกย่อยช่อเดียวออกตามปลายลำต้น ช่อดอกย่อยรูปทรงกระบอก กว้าง ๔-๖ มม. ยาว ๑.๕-๓ ซม. ช่อดอกย่อยประกอบด้วยกาบจำนวนมาก สีน้ำตาลแกมเหลือง เรียงเวียนซ้อนเหลื่อมรอบแกนกลาง บางเป็นเยื่อ รูปไข่กลับ กว้าง ๒-๒.๕ มม. ยาว ๓.๒-๔ มม. ปลายมนหรือตัด แต่ละกาบมีดอก ๑ ดอก กลีบรวม ๕-๖ กลีบ ลดรูปเป็นเส้นเรียวยาว สีน้ำตาลอ่อน ยาวน้อยกว่าหรือเท่ากับผลเกสรเพศผู้ ๓ เกสร ก้านชูอับเรณูสั้นมาก อับเรณูสีเหลือง ยาว ๒-๒.๓ มม. แตกตามยาว รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด โคนก้านยอดเกสรเพศเมียรูปกรวย ติดทน ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๓ แฉก

 ผลแบบผลแห้งเมล็ดล่อน ขนาดเล็ก สีน้ำตาลดำทรงรูปไข่กลับถึงทรงรูปไข่ แบนด้านข้าง ตรงกลางนูนเป็นสามเหลี่ยม กว้าง ๑.๒-๑.๔ มม. ยาว ๑.๕-๑.๗ มม. เมล็ดรูปคล้ายผล

 จูดสามเหลี่ยมมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคใต้พบขึ้นตามบริเวณน้ำกร่อยหรือน้ำเค็มที่มีแสงแดดจัดที่ชื้นแฉะ แอ่งน้ำ และหนองน้ำตื้น ๆ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๑๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกรกฎาคมถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบบริเวณเขตร้อนทั่วโลก.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จูดสามเหลี่ยม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Eleocharis spiralis (Rottb.) Roem. et Schult.
ชื่อสกุล
Eleocharis
คำระบุชนิด
spiralis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Rottbøll, Christen Friis
- Rehder, Alfred
- Schultes, Josef (Joseph) August
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Rottbøll, Christen Friis (1727-1797)
- Rehder, Alfred (1863-1949)
- Schultes, Josef (Joseph) August (1773-1831)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาววีรญา บุญเตี้ย