เต่าเกียด ๒

Sagittaria guayanensis Humb., Bonpl. et Kunth subsp. lappula (D. Don) Bogin

ชื่ออื่น ๆ
ผักคางไก่ (แม่ฮ่องสอน)
ไม้น้ำล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นหัว รูปทรงค่อนข้างกลม ลำต้นเหนือดินแตกเป็นกอ ใบเดี่ยว เรียงเวียน มี ๒ แบบ แบบใบใต้น้ำรูปแถบ ไร้ก้านใบ และแบบใบเหนือน้ำคล้ายรูปหัวใจ มีก้านใบ ดอกแยกเพศร่วมต้นร่วมช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ชูดอกเหนือน้ำ ดอกสีขาวถึงสีเหลืองอ่อน ผลแบบผลกลุ่ม รูปทรงค่อนข้างกลม มีกลีบเลี้ยงติดทน ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน รูปใบหอกกลับ ปลายเป็นจะงอย ผิวมีปุ่มนูน เมล็ดขนาดเล็ก มี ๑ เมล็ด

เต่าเกียดชนิดนี้เป็นไม้น้ำล้มลุกหลายปี ลำต้นใต้ดินเป็นหัว รูปทรงค่อนข้างกลม ลำต้นเหนือดินแตกเป็นกอ สูงประมาณ ๕๐ ซม.

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน มี ๒ แบบ แบบใบใต้น้ำรูปแถบ กว้าง ๔-๘ มม. ยาว ๔-๗ ซม. ปลายมนกลมถึงค่อนข้างแหลม โคนเว้า แผ่นใบสีเขียวอ่อนถึงสีเขียวปนสีน้ำตาล ไร้ก้าน และแบบใบเหนือน้ำคล้ายรูปหัวใจ กว้าง ๒-๘ ซม. ยาว ๓-๑๐ ซม. ปลายค่อนข้างแหลม โคนเว้าลึก แผ่นใบสีเขียวอ่อน เส้นใบจากโคนใบ ๓-๔ เส้น ก้านใบรูปสามเหลี่ยม ยาว ๓๐-๔๐ ซม. โคนแผ่เป็นกาบประกบกัน ยาวได้ถึง ๑๐ ซม.

 ดอกแยกเพศร่วมต้นร่วมช่อ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกเป็นวงรอบแกนกลางช่อ ๑-๗ วง แต่ละวงมี ๑-๓ ดอก ก้านช่อดอกยาว ๑๐-๒๐ ซม. รูปสี่เหลี่ยม ชูดอกเหนือน้ำ ใบประดับรองรับช่อดอก ๒ ใบ สีเขียว ยาว ๒.๘-๕.๕ มม. ดอกเพศผู้อยู่ช่วงบน ดอกเพศเมียอยู่ช่วงล่าง เส้นผ่านศูนย์กลางดอก ๒-๓ ซม. กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ สีเขียว กลีบดอก ๓ กลีบ สีขาวถึงสีเหลืองอ่อน ดอกเพศผู้ ก้านดอกกว้าง ๐.๔-๑.๒ มม. ยาว ๐.๗-๑.๘ ซม. ใบประดับย่อยรูปใบหอกหรือรูปแถบ ยาว ๒.๘-๕.๕ มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ กว้าง ๓.๘-๕.๒ มม. ยาว ๐.๕-๑ ซม. กลีบดอกรูปไข่กลับ


กว้าง ๔-๖ มม. ยาว ๖-๘.๔ มม. เกสรเพศผู้ ๖ เกสร ก้านชูอับเรณูเกลี้ยง รูปแถบ มีเกสรเพศเมียที่เป็นหมัน ดอกเพศเมีย ก้านดอกกว้าง ๑.๒-๒.๑ มม. ยาว ๐.๖-๒.๑ มม. เกลี้ยง พบน้อยที่มีขน ใบประดับย่อยรูปใบหอกกว้าง ยาว ๐.๙-๑.๕ ซม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ กว้าง ๐.๓-๑.๕ ซม. ยาว ๐.๔-๑ ซม. กลีบดอกรูปไข่กลับ กว้าง ๕-๗ มม. ยาว ๐.๘-๑ ซม. มีเกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีหลายรังไข่ แต่ละรังไข่มี ๑ ช่อง มีออวุล ๑ เม็ด ยอดเกสรเพศเมียเรียวยาว

 ผลแบบผลกลุ่ม รูปทรงค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๒ ซม. มีกลีบเลี้ยงติดทน ผลย่อยแบบผลแห้งเมล็ดล่อน รูปใบหอกกลับ ปลายเป็นจะงอย ผิวมีปุ่มนูน มีครีบด้านข้าง ๑-๓ ครีบ มีหนามทู่ เมล็ดขนาดเล็ก มี ๑ เมล็ด

 เต่าเกียดชนิดนี้เป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป และกระจายไปในแหล่งน้ำจืดในธรรมชาติ ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เต่าเกียด ๒
ชื่อวิทยาศาสตร์
Sagittaria guayanensis Humb., Bonpl. et Kunth subsp. lappula (D. Don) Bogin
ชื่อสกุล
Sagittaria
คำระบุชนิด
guayanensis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Humboldt, Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander von
- Bonpland, Aimé Jacques Alexandre
- Kunth, Karl (Carl) Sigismund
ชื่อชนิดย่อย (ถ้ามี)
subsp. lappula
ชื่อผู้ตั้งชนิดย่อย (ถ้ามี)
- (D. Don) Bogin
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- Humboldt, Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander von (1769-1859)
- Bonpland, Aimé Jacques Alexandre (1773-1858)
- Kunth, Karl (Carl) Sigismund (1788-1850)
ชื่ออื่น ๆ
ผักคางไก่ (แม่ฮ่องสอน)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาววีรญา บุญเตี้ย