จีหุบ

Yucca gloriosa L.

ชื่ออื่น ๆ
เข็มกุดั่น (กลาง)
ไม้ทรงพุ่ม ลำต้นแข็ง ตั้งตรง อาจแตกกิ่งได้ตามลำต้นเห็นรอยแผลใบชัดเจน ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่เป็นกระจุกแบบกุหลาบซ้อน รูปแถบแกมรูปใบหอกหรือรูปดาบ ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนงออกตามยอด ก้านช่อโดด ช่อตั้งเห็นโดดเด่น ดอกใหญ่ ห้อยลง สีขาว สีขาวอมเหลืองอ่อน หรือสีขาวอมเขียว บางพันธุ์ปลายกลีบมีสีม่วงอ่อนอมแดง ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด ทรงรูปไข่หรือรูปไข่กลับ เปลือกหนา มีสันตามยาว ๖ สัน เมล็ดทรงรูปไข่หรือเกือบกลม สีดำ มีจำนวนมาก

จีหุบเป็นไม้ทรงพุ่ม สูงได้ถึง ๕ ม. ลำต้นแข็งตั้งตรง อาจแตกกิ่งได้ เมื่อแก่ตามลำต้นที่สูงจะเห็นรอยแผลใบชัดเจน

 ใบเดี่ยว เรียงเวียนถี่เป็นกระจุกแบบกุหลาบซ้อน รูปแถบแกมรูปใบหอกหรือรูปดาบ กว้าง ๓.๕-๖ ซม. ยาว ๐.๔-๑ ม. ปลายแหลมคล้ายหนามและมีสีแดงแกมสีน้ำตาล โคนตัดกว้างและโอบลำต้น ขอบเรียบหรือหยักซี่ฟันเล็กและถี่ สีแดงแกมสีน้ำตาล แผ่นใบหนาและค่อนข้างแข็ง ด้านข้างมักโค้งขึ้นเล็กน้อยคล้ายรางน้ำ ด้านบนสีเขียวเข้มหรือสีเขียวอมเทา บางพันธุ์มีแถบสีค่อนข้างขาวสลับ ด้านล่างสีจางกว่า เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้าน มีนวล เส้นกลางใบเห็นชัดทางด้านล่างเส้นแขนงใบขนานตามยาวของแผ่นใบ เห็นไม่ชัด ไม่มีก้านใบ

 ช่อดอกแบบช่อกระจะแยกแขนง ออกตามยอดช่อตั้งโดดเด่นมาก ก้านช่อโดด ช่อยาว ๐.๙-๑.๕ ม. ช่อทรงรูปไข่หรือทรงรี กว้างประมาณ ๔๐ ซม. ยาว ๐.๕-๑ ม. ใบประดับและใบประดับย่อยรูปใบหอก ดอกรูประฆังหรือรูปค่อนข้างกลม ห้อยลง ก้านดอกยาวได้ถึง ๒ ซม. ปลายโค้ง กลีบรวม ๖ กลีบ สีขาว สีขาวอมเหลืองอ่อน หรือสีขาวอมเขียว บางพันธุ์ปลายกลีบมีสีม่วงอ่อนอมแดง รูปรีหรือรูปไข่ กว้าง ๒-๒.๕ ซม. ยาว ๔-๕ ซม. ปลายแหลม เกสรเพศผู้ ๖ เกสร ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๒.๕ ซม. แบนและมีขน อับเรณูรูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๓.๕ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ สีเขียวอ่อน รูปทรงกระบอกหรือรูปทรงรี ยาวประมาณ ๒.๕ ซม. มี ๖ ช่อง แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๑ ซม. ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๓ แฉก แต่ละแฉกเว้าเป็น ๒ หยัก

 ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด ทรงรูปไข่หรือรูปไข่กลับ กว้าง ๒.๕ ซม. ยาว ๕-๘ ซม. เปลือกหนา มีสันตามยาว ๖ สัน เมล็ดทรงรูปไข่หรือเกือบกลมกว้าง ๕-๘ มม. สีดำ มีจำนวนมาก

 จีหุบเป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในแถบอเมริกาตะวันออกเฉียงใต้ และหมู่เกาะเวสต์อินดีสมีหลายพันธุ์ พบกระจายพันธุ์ในเขตอบอุ่นและเขตกึ่งร้อน ทั้งทวีปอเมริกาและยุโรป นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับในประเทศไทยได้ทุกภาค ออกดอกและเป็นผลเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
จีหุบ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Yucca gloriosa L.
ชื่อสกุล
Yucca
คำระบุชนิด
gloriosa
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1707-1778)
ชื่ออื่น ๆ
เข็มกุดั่น (กลาง)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางจารีย์ บันสิทธิ์