ชื่ออื่น ๆ

ดำ, นางก้อ (แพร่, ลำปาง); เนียน, พลับ (ใต้)

​

     ดงน้ำเป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงได้ ถึง ๒๕ ม. เปลือกสีดำ ค่อนข้างเรียบ กระพี้สีขาว แก่นสี น้ำตาลแดง
     ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปขอบขนาน ถึงรูปใบหอก กว้าง ๖-๑๐ ซม. ยาว ๑๖-๒๒ ซม. ปลาย แหลม โคนมน ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบบาง ใบ อ่อนมีขนประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๖-๑๐ เส้น เป็น ร่องทางด้านบนและเป็นสันนูนทางด้านล่าง มีเส้นแขนง ใบสั้น ๆ แทรก พอเห็นได้ทางด้านบน ปลายเส้นแขนง ใบมักเชื่อมต่อกับเส้นถัดขึ้นไปใกล้ขอบใบ ก้านใบยาว ๑-๑.๕ ซม. เมื่ออ่อนมีขนนุ่ม
     ดอกแยกเพศต่างต้น ช่อดอกแบบช่อกระจุก หรือช่อกระจุกเชิงประกอบ ออกตามซอกใบหรือเหนือ รอยแผลใบ ดอกเพศผู้มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ ๔-๕ กลีบ ก้านดอกยาว ๓-๕ มม. มีขนสีดำปนสีน้ำตาล ประปราย กลีบเลี้ยงรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กว้าง ประมาณ ๒ มม. ยาว ๕-๗ มม. ขอบกลีบจีบพับออกและ เป็นคลื่นเล็กน้อย ด้านนอกมีขนนุ่มสีน้ำตาลแกมสีดำ ด้าน ในเกลี้ยง กลีบดอกสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ยาว ๑.๕-๒ ซม. โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็นแฉก ๔-๕ แฉก รูปขอบขนาน แฉกกลีบดอกและหลอดกลีบดอก ยาวใกล้เคียงกัน ด้านนอกมีขน ด้านในเกลี้ยง เกสรเพศผู้ ๑๖-๒๖ เกสร ก้านชูอับเรณูโคนชิดกันเป็นคู่ เกลี้ยง กลาง อับเรณูมีขนตามแนวยาว รังไข่เป็นหมัน มีขนหยาบแข็ง ช่อดอกและดอกเพศเมียคล้ายช่อดอกและดอกเพศผู้แต่ มีขนาดใหญ่กว่า เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน ๘ เกสร เกลี้ยง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ ทรงรูปไข่ มีขนสั้นหนาแน่น มี ๘ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว มีขนสั้นหนาแน่น ยอดเกสรเพศเมียแหลม
     ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกลม แกมรูปไข่ กว้าง ๒-๓ ซม. ยาว ๒-๓.๕ ซม. ปลายผลมน กลมและมักมีติ่ง ยอดเกสรเพศเมียติดทน เปลือกผลแข็ง แต่เปราะ เมื่ออ่อนมีขนสั้นสีน้ำตาลแกมสีดำและจะหลุด ร่วงไปเมื่อผลเจริญขึ้น มีกลีบเลี้ยงติดทนขยายใหญ่ขึ้น มีขนสีน้ำตาลดำค่อนข้างหนาแน่นทั้ง ๒ ด้าน กลีบพับจีบ และเป็นคลื่น ปลายกลีบชี้ขึ้น เมล็ดรูปทรงรี โค้ง สีน้ำตาล เข้ม มีเยื่อบางหุ้ม ก้านผลยาว ๑-๑.๕ ซม.
     ดงน้ำมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทาง ภาคเหนือและภาคใต้ พบตามป่าไม้พุ่มเตี้ยและป่าดิบชื้น ที่สูงจากระดับทะเล ๕๐-๘๐๐ ม. ส่วนมากออกดอกเดือน

     มกราคมถึงพฤษภาคม เป็นผลเดือนเมษายนถึงมิถุนายน ในต่างประเทศพบที่เมียนมา มาเลเซีย และอินโดนีเซีย
     ประโยชน์ ผลดิบใช้ย้อมผ้า แห อวน และตาข่าย เนื้อไม้ใช้ทำสิ่งปลูกสร้างทั่วไป.