ชื่ออื่น ๆ

กระบากดำ, กะลันตัน, ยางดำ (นราธิวาส); เข็มช้าง (ตรัง); เชิงชัน, ชัน, เต็งตานี (ตะวันออกเฉียงใต้); ลั

เต็งตานีเป็นไม้ต้น ไม่ผลัดใบ สูง ๒๕-๔๐ ม. โคนต้นมีพูพอน เปลือกแตกเป็นสะเก็ด มีขนกระจุกสั้นนุ่มละเอียดและขนละเอียดเกือบทุกส่วน ตายอดรูปไข่ กว้างประมาณ ๓ มม. ยาวประมาณ ๕ มม.

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปไข่หรือรูปขอบขนาน กว้าง ๒-๖ ซม. ยาว ๔-๑๒ ซม. เบี้ยวเล็กน้อย ปลายแหลม แหลมยาว หรือยาวคล้ายหาง โคนรูปลิ่มกว้างมน

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบหรือที่ปลายกิ่ง ยาว ๔-๑๐ ซม. มีขนสั้นกระจุกนุ่มประปราย ช่อย่อยยาว ๑-๒ ซม. มี ๓-๕ ดอก มีกลิ่นหอมอ่อน ใบประดับย่อยขนาดเล็ก ร่วงง่าย ดอกตูมเรียวยาว ยาว ๕-๘ มม. ก้านดอกยาว ๑-๑.๕ มม. ดอกสีเหลือง มีปื้นสีน้ำตาลแดงที่โคน กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ สีเขียวอ่อน รูปไข่ เรียงซ้อนเหลื่อมเป็น ๒ วง กลีบวงนอก ๓ กลีบ กว้างประมาณ ๑.๕ มม. ยาว ๑.๒-๒ มม. กลีบวงใน ๒ กลีบ กว้างและยาวประมาณ ๑ มม. กลีบดอก ๕ กลีบ รูปแถบ กว้าง ๑-๒ มม. ยาว ๑.๒-๑.๕ ซม. เกสรเพศผู้ ๒๐-๔๐ เกสร เรียงเป็น ๓ วง ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๑ มม. มีขนยาว ๑-๒ เส้น ปลายแกนอับเรณูมีรยางค์สั้นกว่าอับเรณูเล็กน้อย มีขนยาว ๓-๔ เส้น อับเรณูมี ๔ พู รูปขอบขนาน ยาว ๐.๒-๐.๕ มม. ติดที่ฐาน แตกตามยาว รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รังไข่และโคนก้านเกสรเพศเมียรูปไข่ ยาว ๑-๑.๘ มม. กว้าง ๐.๘-๑.๓มม. รังไข่มี ๓ ช่อง แต่ละช่องส่วนมากมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ ๐.๓ มม. ยอดเกสรเพศเมียขนาดเล็ก จัก ๓ พู เห็นไม่ชัด

 ผลแบบผลเปลือกแข็ง ทรงรูปไข่ กว้าง ๗-๘ มม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. มีขนสั้นนุ่มหนาแน่น ปลายมีติ่งแหลม ยาวประมาณ ๕ มม. ก้านผลยาว ๑-๒ มม. กลีบเลี้ยงขยายเป็นปีก ๕ ปีก รูปใบพาย ปีกยาว ๓ ปีก กว้าง ๐.๖-๑.๔ ซม. ยาว ๓.๘-๕ ซม. โคนเรียวแคบ ปีกสั้น ๒ ปีก กว้าง ๐.๓-๐.๖ มม. ยาว ๑.๕-๒.๕ ซม. มีเมล็ด ๑ เมล็ด

 เต็งตานีมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามป่าดิบชื้น ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลปานกลางจนถึงประมาณ ๗๐๐ ม. ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤศจิกายน เป็นผลเดือนกุมภาพันธ์ถึงธันวาคม ในต่างประเทศพบที่ภูมิภาคอินโดจีน คาบสมุทรมาเลเซีย บอร์เนียว สุมาตรา และฟิลิปปินส์

 ประโยชน์ เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง.