เต่าไห้ใบกว้าง

Ichnocarpus uliginosus Kerr

ไม้เถา มียางสีขาวคล้ายน้ำนม กิ่งอ่อนมีขนละเอียด ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีแคบหรือรูปขอบขนานแกมรูปแถบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ดอกสีขาว ผลแบบผลแห้งแตกแนวเดียว ออกเป็นคู่ กางออกจากกัน รูปทรงกระบอกแคบ เมล็ดรูปทรงรี ปลายด้านหนึ่งมีขนเป็นพู่สีขาว

เต่าไห้ใบกว้างเป็นไม้เถา มียางสีขาวคล้ายน้ำนมแตกกิ่งมาก กิ่งอ่อนค่อนข้างแบน มีขนละเอียด กิ่งแก่กลมและเกลี้ยง

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีแคบหรือรูปขอบขนานแกมรูปแถบ กว้าง ๐.๗-๑.๓ ซม. ยาว ๑.๗-๘.๕ ซม. ปลายแหลมและมีติ่งแหลมอ่อน โคนรูปลิ่มแคบ ขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ เกลี้ยงทั้ง ๒ ด้านหรือมีขนสั้นนุ่มประปรายทางด้านล่างใกล้โคนใบ เส้นกลางใบเป็นร่องทางด้านบน นูนทางด้านล่าง มีต่อมเล็ก ๆ ที่โคนก้านใบ เส้นแขนงใบข้างละ ๔-๖ เส้น ปลายโค้งจดกันใกล้ขอบใบ ก้านใบยาว ๑.๒-๒.๓ มม.

 ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบ ทั้งช่อยาว ๐.๗-๑.๕ ซม. มีขนสั้นนุ่ม ก้านช่อยาว ๑-๓ มม. ทั้งช่อมีดอก ๒-๖ ดอก ก้านดอกยาว ๐.๕-๑ มม. ใบประดับย่อยรูปคล้ายสามเหลี่ยม ยาวประมาณ ๑ มม. เกลี้ยงหรือมีขนประปราย กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ รูปไข่ กว้างประมาณ ๐.๗ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม มีขนเล็กน้อย กลีบดอกสีขาว โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๑.๘-๓ มม. บริเวณกลางหลอดป่องเล็กน้อย ปากหลอดมีขนประปรายหรือเกลี้ยง ปลายแยกเป็น ๕ แฉก กางออกในแนวระนาบ แต่ละแฉกรูปแถบ กว้างประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๕.๕ มม. ปลายบิดไปทางขวา เกสรเพศผู้ ๕ เกสร ติดอยู่ภายในหลอดดอกบริเวณที่ป่อง ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ ๐.๕ มม. อับเรณูรูปทรงรี กว้างประมาณ ๐.๕ มม. ยาวประมาณ ๑ มม. จานฐานดอกเป็นวงแคบ ขอบหยักลึกเป็น ๕ แฉกแคบ ๆ ยาวประมาณ ๐.๖ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๒ รังไข่ แยกจากกัน ขนาดประมาณ ๐.๕ มม. แต่ละรังไข่มี ๑ ช่อง มีออวุลจำนวนมาก ก้านยอดเกสรเพศเมียเชื่อมติดกัน ยาวประมาณ ๑ มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม ปลายแหลม

 ผลแบบผลแห้งแตกแนวเดียว ออกเป็นคู่ กางออกจากกัน รูปทรงกระบอกแคบ ยาวประมาณ ๑๐ ซม. ผนังผลบาง เมล็ดรูปทรงรี ปลายด้านหนึ่งมีขนเป็นพู่สีขาว

 เต่าไห้ใบกว้างเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทยพบทางภาคเหนือ เลื้อยพันตามพุ่มไม้ในพื้นที่ชุ่มน้ำ ที่สูงจากระดับทะเลปานกลางประมาณ ๑๒๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกุมภาพันธ์ถึงกันยายน.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เต่าไห้ใบกว้าง
ชื่อวิทยาศาสตร์
Ichnocarpus uliginosus Kerr
ชื่อสกุล
Ichnocarpus
คำระบุชนิด
uliginosus
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Kerr, Arthur Francis George
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1877-1942)
ผู้เขียนคำอธิบาย
รศ. ดร.อบฉันท์ ไทยทอง