ขี้ครอกชนิดนี้เป็นไม้ล้มลุกหรือไม้กึ่งพุ่ม ลำต้นตั้งตรง สูง ๐.๕-๒ ม. ตามลำต้น ก้านใบ และก้านดอกมีขนรูปดาวปกคลุมและมีขนธรรมดาแซม ต้นแก่ค่อนข้างเกลี้ยง สีออกม่วง

 ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปร่างและขนาดของใบแตกต่างกันมาก ใบที่อยู่ส่วนล่างของลำต้นมีขนาดเล็ก กลม ปลายมน แหลม เป็นเหลี่ยม หรือเป็นแฉกแบบนิ้วมือ โคนเว้ารูปหัวใจ ขอบเว้าตื้น ใบที่อยู่ตอนบนรูปไข่ รูปขอบขนาน รูปใบหอก หรือรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ปลายแหลม ไม่เป็นแฉก โคนมนหรือแหลม ขอบจักฟันเลื่อย หยักมน หรือเรียบ กว้าง ๐.๕-๑.๓ ซม. ยาว ๑-๒ ซม. เส้นโคนใบ ๓-๙ เส้น โคนเส้นกลางใบด้านล่างมีต่อมน้ำต้อยเป็นรูปยาวแคบ มีขนรูปดาวทั้งด้านบนและด้านล่าง ด้านล่างตามเส้นใบจะมีขนธรรมดาแซมด้วย ก้านใบยาว ๑-๑๒ ซม. หูใบรูปใบหอกถึงรูปไข่กลับ ปลายแหลม ยาว ๒-๔ มม.

 ดอกเดี่ยวหรือเป็นกระจุก ๒-๓ ดอก ออกตามง่ามใบ เนื่องจากใบที่ยอดมีขนาดเล็กจึงดูคล้ายช่อเชิงลด หรือช่อกระจะ ก้านดอกยาว ๑-๓ มม. ริ้วประดับกว้าง ๕-๖ มม. ยาว ๗-๘ มม. หุ้มแนบชิดกับกลีบเลี้ยง โคนเชื่อมติดเล็กน้อย แฉกรูปแถบ รูปใบหอก หรือรูปสามเหลี่ยมหน้าจั่ว กว้าง ๑-๓ มม. ยาว ๓-๕ มม. ด้านนอกมีขนรูปดาว ตามขอบมีขนธรรมดาเป็นครุย ปลายกลีบด้านในมีขนราบคล้ายไหม กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ เป็นสันเล็กน้อย ตามขอบกลีบมีเส้นนูน ตามแนวสันที่ค่อนไปทางโคนกลีบมีต่อมน้ำต้อยหรือเป็นตุ่มนูน ด้านนอกมีขนรูปดาว ด้านในใกล้ปลายกลีบมีขนธรรมดาคล้ายไหม กลีบดอกสีชมพู กลางดอกสีม่วง มี ๕ กลีบ เรียงเป็นรูปกงล้อ กลีบรูปไข่กลับ เบี้ยวเล็กน้อย ปลายกลีบมน ส่วนของกลีบที่อยู่ด้านนอกอาจมีขนรูปดาวหรือเกลี้ยง เกสรเพศผู้จำนวนมาก ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว ๑-๑.๔ ซม. มักโค้ง อับเรณูสีม่วงติดทั่วหลอด รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี ๕ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียปลายแยกเป็น ๑๐ แฉก ยอดเกสรเพศเมียสีม่วงเข้ม

 ผลแบบผลแห้งแยก เมื่อแก่แยกเป็น ๕ เสี่ยง แต่ละเสี่ยงมีรยางค์ ซีกผลมีส่วนที่ยื่นออกไป ๔-๕ มม. มีขนรูปดาว เมล็ดสีน้ำตาล รูปไต เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๔ มม. มีขนหรือเกลี้ยง

 ขี้ครอกชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทั่วทุกภาค ขึ้นตามที่โล่งทั่วไป ที่สูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึงประมาณ ๒,๐๐๐ ม. ดอกบานตอนเช้ามืดถึงเที่ยง ในต่างประเทศพบทั่วไปในเขตร้อน