ตำหยาวเวียดนาม

Alphonsea tonquinensis A. DC.

ชื่ออื่น ๆ
ตำหยาวดอยภูคา (กลาง)
ไม้ต้น กิ่งอ่อนมีขนสั้นประปรายถึงเกลี้ยง เปลือกสีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอมดำ เรียบหรือแตกเป็นสะเก็ด ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน รูปใบหอก รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน หรือรูปรี ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุก ออกตามซอกใบหรือบริเวณเหนือซอกใบ ดอกสีเหลือง สีเหลืองอมเขียว หรือสีเหลืองอมขาว ผลแบบผลกลุ่ม มีผลย่อย ๑-๒ ผล ผลย่อยแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกระบอกหรือรูปทรงรี สุกสีเหลือง เมล็ดรูปทรงรี มี ๘-๑๖ เมล็ด

ตำหยาวเวียดนามเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๕ ม. กิ่งอ่อนมีขนสั้นประปรายถึงเกลี้ยง เปลือกสีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลอมดำ เรียบหรือแตกเป็นสะเก็ด

 ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน รูปใบหอก รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน หรือรูปรี กว้าง ๒-๖ ซม. ยาว ๗-๒๕ ซม. ปลายเรียวแหลมหรือแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบเรียบ แผ่นใบหนากึ่งคล้ายแผ่นหนังหรือบางคล้ายกระดาษ ด้านบนเกลี้ยง ด้านล่างเกลี้ยงหรือมีขนประปราย เส้นแขนงใบข้างละ ๙-๑๔ เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแห เส้นแขนงใบและเส้นใบย่อยเห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบยาว ๓.๕-๘ มม. มีขนสั้นประปรายหรือเกลี้ยง

 ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุก ออกตามซอกใบหรือบริเวณเหนือซอกใบ ก้านดอกยาว ๕-๗ มม. มีขนสั้นหนาแน่น ใบประดับรูปไข่ ยาวได้ถึง ๑.๕ มม. ดอกสีเหลือง สีเหลืองอมเขียว หรือสีเหลืองอมขาว กลีบเลี้ยงยาว ๑-๒ มม. โคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๓ แฉก แต่ละแฉกรูปไข่ ด้านนอกมีขนสั้นหนาแน่น


ด้านในเกลี้ยง กลีบดอก ๖ กลีบ เรียงเป็น ๒ วง กลีบวงนอก ๓ กลีบ รูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่ กว้าง ๔-๕ มม. ยาว ๐.๘-๑ ซม. ปลายมน โค้งออก ด้านนอกมีขนหนาแน่น ด้านในมีขนประปรายบริเวณกลางถึงปลายกลีบ โคนกลีบเกลี้ยง กลีบวงใน ๓ กลีบ รูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่ กว้าง ๔.๕-๕ มม. ยาว ๐.๗-๑ ซม. ปลายมน โค้งออกเล็กน้อย ด้านนอกมีขน ด้านในเกลี้ยงหรือมีขนประปรายบริเวณปลายกลีบ เกสรเพศผู้ ๒๐-๓๐ เกสร รูปขอบขนาน ยาวประมาณ ๑ มม. เกสรเพศเมีย ๑-๒ เกสร รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปขอบขนาน ยาว ๒.๕-๓ มม. มีขนหนาแน่น มี ๑ ช่อง มีออวุล ๘-๑๘ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียสั้นมาก ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น ๒ แฉก คล้ายตัวยู

 ผลแบบผลกลุ่ม มีผลย่อย ๑-๒ ผล ผลย่อยแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด รูปทรงกระบอก หรือรูปทรงรี ยาว ๒.๕-๗ ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๕-๔ ซม. ผลอ่อนสีเขียว สุกสีเหลือง ผิวเป็นมัน มีขนประปรายถึงเกลี้ยง เมล็ดรูปทรงรี มี ๘-๑๖ เมล็ด

 ตำหยาวเวียดนามมีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ พบตามป่าดิบเขาและป่าเต็งรัง ที่สูงจากระดับทะเลปานกลาง ๕๐๐-๑,๗๐๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนเมษายนถึงกันยายน ในต่างประเทศพบที่ลาวและเวียดนาม.

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ตำหยาวเวียดนาม
ชื่อวิทยาศาสตร์
Alphonsea tonquinensis A. DC.
ชื่อสกุล
Alphonsea
คำระบุชนิด
tonquinensis
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Candolle, Alphonse Louis Pierre Pyramus de
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1806-1893)
ชื่ออื่น ๆ
ตำหยาวดอยภูคา (กลาง)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ผศ. ดร.จรัล ลีรติวงศ์