จิกคอหงส์เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๑๕ ม. ตามกิ่งมักมีรอยแผลใบ
ใบเดี่ยว เรียงเวียนและมักเวียนถี่เป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง รูปขอบขนาน รูปไข่ หรือรูปใบหอกกลับ กว้าง ๕-๑๒ ซม. ยาว ๒๐-๖๐ ซม. ปลายเรียวแหลมหรือเป็นติ่งแหลม โคนรูปลิ่ม ขอบใบส่วนที่ค่อนไปทางปลายหยักมนถึงกึ่งจักฟันเลื่อย ส่วนใกล้โคนใบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา เกลี้ยง ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีจางกว่า เมื่อแห้งสีเขียวแกมเหลืองหรือเขียวซีด เส้นแขนงใบข้างละ ๑๖-๓๐ เส้น ช่วงห่างระหว่างเส้น ๑-๒ ซม. ปลายเส้นโค้งจดเส้นถัดไปก่อนถึงขอบใบ คล้ายเป็นแนวเส้นขอบใน มักอยู่ห่างจากขอบใบ ๒-๔ มม. เส้นใบเห็นชัดทั้ง ๒ ด้าน ก้านใบยาว ๔-๑๒ ซม. โคนก้านมักโป่งพองเล็กน้อย หูใบเล็กมาก ร่วงง่าย
ช่อดอกแบบช่อกระจะคล้ายช่อเชิงลด ออกที่ยอด ช่อห้อยลง ยาวเกือบถึง ๑ ม. เส้นผ่านศูนย์กลางแกนช่อประมาณ ๖ มม. อวบใหญ่แล้วค่อย ๆ เรียวเล็กลงไปสู่ปลาย แกนช่อส่วนใกล้ปลายมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ ๑.๕ มม. เกลี้ยง ใบประดับเล็กมาก รูปสามเหลี่ยม ร่วงง่าย ดอกตูมรูปทรงค่อนข้างกลม ดอกเรียงตลอดแกน มี ๒๕-๑๐๐ ดอก ก้านดอกสั้นมาก ฐานดอกรูปกรวย อาจเป็นร่อง แต่ไม่มีสัน มีขน กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายแยกเป็น ๓-๔ แฉก รูปเกือบกลมหรือรูปรี กว้าง ๐.๓-๑ ซม. ยาว ๐.๔-๑.๕ ซม. โค้ง ปลายมน กลีบดอกสีชมพูอมแดงหรือสีขาว ปลายกลีบสีชมพู มี ๔ กลีบ รูปรี กว้าง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๑.๕-๒ ซม. โค้ง ปลายมน ขอบมีขนครุย ร่วงง่าย เกสรเพศผู้จำนวนมาก ยาวประมาณ ๓ ซม. เรียงซ้อนเป็น ๕ ชั้น เกสรเพศผู้ชั้นที่อยู่ด้านในเป็นหมัน รูปแถบ สั้น โคนก้านชูอับเรณูของเกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์เชื่อมติดกันเป็นหลอดและติดอยู่กับโคนกลีบดอก อับเรณูรูปรีแกมรูปขอบขนาน มีขนาดเล็ก จานฐานดอกรูปวงแหวน สูงประมาณ ๒ มม. รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๓-๔ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๔ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวได้ถึง ๔ ซม. สีชมพู ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่มเล็ก
ผลแบบผลมีเนื้อหนึ่งถึงหลายเมล็ด ทรงรูปไข่หรือค่อนข้างกลม กว้าง ๓-๔ ซม. ยาว ๓-๕ ซม. ผลอ่อนมีขนนุ่มสีน้ำตาลอมแดง ผลแก่ค่อนข้างเกลี้ยงเปลี่ยนเป็นสีชมพูและสีแดงตามลำดับ มีกลีบเลี้ยงและก้านยอดเกสรเพศเมียติดทน เมล็ดทรงรูปไข่ กว้าง ๑-๒ ซม. ยาว ๒-๔ ซม. อาจมีส่วนเว้าหรือส่วนนูน มีขนนุ่ม
จิกคอหงส์มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคใต้ พบตามที่โล่งหรือตามที่ร่ม ป่ารุ่น ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลถึงประมาณ ๑๕๐ ม. ออกดอกและเป็นผลเดือนกรกฎาคมถึงกันยายน ในต่างประเทศพบที่คาบสมุทรมาเลเซีย.